مرگ دندان چه علایم و نشانه هایی دارد ؟

مرگ دندان

مرگ دندان هرگاه توسط دندانپزشک به بیماران گفته میشود باعث ایجاد وحشت در آنان میشود اما این دندان مرده چه زمانی اتفاق می افتد و به چه دندانی گفته میشود. در واقع این اتفاق بسیار شایع است و اگر در مراحل اول مورد توجه قرار گیرد به راحتی قابل درمان است. دندان مرده یا غیر زنده دندانی است که هیچ دسترسی به جریان خون ندارد. دندان سالم حاوی بافت پالپ در مرکز دندان است. بافت های پالپ از اعصاب، عروق خونی، بافت های لنفاوی، و بافت های همبند تشکیل شده اند. بافت های لنفاوی در انتقال گلبول های سفید خون نقش ایفا می کنند و بافت های عروقی مسئول انتقال دیگر اجزاء سیستم ایمنی بدن می باشند که داخل دندان را استریل و سالم نگه می دارند.

علت از بین رفتن یا اصطلاحا مردن دندان چیست؟

تروما و یا آسیب به دندان شما یکی از دلایل ممکن برای مردن دندان است. به عنوان مثال، برخورد توپ فوتبال به دهان یا ضربه زدن به دهانتان در برابر چیزی باعث می‌شود که دندان خود را بکشید. یک دندان ممکن است به سرعت، در عرض چند روز، چند ماه یا چند سال و یا به آرامی بمیرد. یک دندان همچنین می‌تواند در نتیجه‌ی بهداشت ضعیف دهان و دندان از بین برود. این اتفاق می‌تواند منجر به ایجاد حفره‌ها شود که وقتی بدون درمان باقی بماند، دندان شما را به آرامی از بین خواهد برد.

حفره‌ها بر روی مینای دندان ایجاد می‌شوند که لایه‌ی محافظ خارجی دندان شما است. این حفره‌ها اگر درمان نشوند، می‌توانند به آرامی باعث فرسایش مینای دندان شوند و در نهایت به پالپ (بافت خمیری) برسند که باعث آلوده شدن بافت خمیری خواهد شد و خون به این بافت خمیری نخواهد رسید و در نهایت سبب مرگ دندان می‌شود. به احتمال زیاد پس از پوسیدگی پالپ درد شدیدی را بیمار احساس خواهد کرد.

علائم و نشانه های مرگ دندان

همانطور که گفته شد دندان مرده به دندانی گفته می‌شود که جریان خون در آن برقرار نیست. به طور کلی دندان از سه لایه مینا، عاج و پالپ تشکیل شده است. پالپ تنها بخش زنده دندان است که در آن رگهای خونی و عصب و همچنین بافت همبند قرار دارد. مرگ پالپ به معنای مرگ دندان است. در بسیاری از موارد دندان مرده کشیده می‌شود. از مهم ترین عواملی که باعث مرگ دندان میشود ، میتوان به موارد زیر اشاره کرد :

1- پوسیدگی دندان

عفونت باکتریایی یا پوسیدگی دندان در صورتی که درمان نشود به عصب ها یا پالپ دندان راه پیدا کرده و باعث مرگ عصب ها می‌شود. این وضعیت در اثر واکنش التهابی بافت‌های سالم پالپ در تلاش برای برطرف کردن عفونت باکتریایی اتفاق می‌افتد. اما در واقع به علت محدودیت فضا تنها کاری که انجام می‌شود مسدود شدن رگهای خونی است. چرا که فضایی برای انبساط وجود ندارد و فشار داخل پالپ افزایش پیدا می‌کند. بنابراین در اثر بسته شدن رگ‌ها، خون ‌رسانی متوقف شده و پالپ می‌میرد.

حتما بخوانید : کرونا دلتا ، بایدها و نبایدهایی که باید در مطب بدانید

2- ضربه به دندان

در حین فعالیت‌های فیزیکی شدید مانند ورزش‌های برخوردی، زمین خوردن یا تصادف‌ها معمولاً به دندان‌های جلویی آسیب شدیدی وارد می‌شود. هر نوع ضربه فیزیکی شدیدی که به دندان‌ها وارد شده و باعث کنده شدن آن شود، منجر به مرگ دندان می‌شود. هنگامی که دندان خارج می‌شود خون‌رسانی متوقف می‌شود چرا که ریشه دندان قطع شده است. این امر منجر به مرگ پالپ می‌شود. برای جلوگیری از آسیب دیدن دندان باید هنگام فعالیت‌های ورزشی و بازی‌های برخوردی از محافظ (گارد) دهان استفاده شود.

3- تغییر رنگ دندان

شناسایی دندان از دست رفته تنها با نگاه کردن به آن کار ساده ای نیست. مراجعه به متخصص درمان ریشه می تواند به تشخیص این مشکل کمک کند، زیرا وی قادر است علائم مرگ دندان (از دست رفتن دندان ) را تشخیص دهد. یکی از اصلی ترین نشانه های از دست رفتن دندان تیره شدن رنگ آن است. دندانی که به رنگ های زرد، خاکستری، یا سیاه درآمده است، احتمالاً از دست رفته است. این اتفاق معمولاً زمانی رخ می دهد که دندان از دست رفته درمان نشود.

گاهی اوقات، تغییر رنگ دندان به علت کبودی ناشی از مرگ سلول های خونی است. تیرگی رنگ دندان ها به صورت خود به خود ناپدید نخواهد شد- این مشکل نیاز به درمان دارد. در صورتی که تغییر رنگ دندان ناشی از راکد ماندن خون داخل دندان اتفاق افتاده باشد، دندانپزشک معمولاً با درمان می تواند لکه آن را بپوشاند. می توان بلیچینگ داخلی دندان را انجام داد یا پس از درمان پالپ دندان، یک لایه نازک کامپوزیت روی دندان اعمال نمود. در برخی موارد نیز، برای رسیدن مجدد به رنگ اصلی دندان، باید از روکش های پرسلاین استفاده نمود.

4- تصاویر رادیوگرافی

دندانپزشک باید بتواند به شما بگوید که آیا این علائم حاکی از مرگ دندان هستند یا خیر. برای تشخیص نهایی و اطمینان از مرگ دندان، تصویر رادیو گرافی با اشعه ایکس نیز کمک کننده است. در این تصویر، دندان از دست رفته با رادیولوسنسی radiolucency در انتهای دندان قابل مشاهده است. لوسنسی نشان دهنده جایی است که آبسه موجب خورده شدن استخوان شده است و بافت مملو از باکتری (آبسه دندان) جایگزین آن شده است. دندان از دست رفته ممکن است در نهایت لق شود و نسبت به ضربه و جویدن حساس شود.

نشانه‌ های مرگ دندان

لازم است این نکته را حتما بدانید که مرگ دندان را تنها با نگاه کردن ساده نمی‌توان شناسایی نمود. به همین علت چک آپ های منظم دندانپزشکی در شناسایی علائم دندان اهمیت زیادی دارد. با مراجعات منظم  دوره ای میتوان از بروز مشکلات مربوز به دندان جلوگیری کرد از جمله علایم و نشانه‌ های این مرگ میتوان به موارد زیر اشاره کرد :

1- زرد یا سیاه شدن دندان

در صورتی که متوجه شدید دندان به تدریج تغییر رنگ داده و رنگ آن به زرد، خاکستری یا سیاه تبدیل می‌شود، ممکن است نشان دهنده مرگ دندان باشد. معمولاً این اتفاق در صورت عدم درمان دندان مرده مشاهده می‌شود. تغییر رنگ به علت کبودی حاصل از سلول‌های خونی مرده رخ می‌دهد. تیره شدن دندان به خودی خود برطرف نمی‌شود بلکه نیاز به درمان دارد.

2- درد

در صورتی‌ که عصب‌های داخل دندان در حال مردن باشند یا در صورتی که آبسه در اثر عفونت ایجاد شده باشد، درد متوسط تا شدید ممکن است احساس شود. در صورتی که آبسه ایجاد شده باشد ممکن است متوجه طعم بدی در دهان خود شوید. همچنین تورم، بوی بد یا جوش در لثه از جمله سایر علایم آن است. دندانپزشک پس از معاینه می‌تواند به شما بگوید آیا دندانتان مرده است یا خیر. دندانی که مرده است ممکن است در نهایت لق شده و بیافتد. علت این است که در اثر عفونت استخوان پیرامون دندان تخریب شده و از بین می‌رود.

راه درمان مرگ دندان چیست ؟

به دندانی که دچار مرگ شده یا از دست رفته باید خیلی زود واکنش نشان داد. هر چند که به آن نمیتواند درمان گفت، اما باید به موقع آن را درمان کرد زیرا ممکن است باعث بروز درد و سایر عوارض مرتبط دیگر شود. اگر شما فکر میکنید دندانتان از دست رفته یا اصطلاحا مرده است، حتی اگر دردی احساس نمیکنید باید به دندانپزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است به زودی درد تجربه کنید. اشعه ایکس اغلب به دندانپزشک در تشخیص دندان مرده کمک می کند و بعد از تشخیص دندانپزشک اقدام به درمان میکند.

دو روش برای درمان دندان مرده وجود دارد:

• کشیدن دندان یا حذف آن
• و عصب کشی یا درمان ریشه

1- کشیدن دندان

معمولا به افراد گفته میشود در اولین فرصتی که فکر میکنید دندانتان مرده به دندانپزشک مراجعه کنید. چرا؟ چون ممکن است هنوز دندان زنده باشد و دندانپزشک بتواند آن را ترمیم و احیا کند. اما اگر دیر به مطب ممراجعه کرده باشید احتمال مرگ دندن وجود دارد و نمیتوان آن را به هیچ روشی ترمیم کرد. در این مواقع معمولا دندان را میکشند و از دهان خارج میکنند. جای خالی این دندان میتواند مشکلاتی برای شما ایجاد کند بنابراین معمولا آن را با یک جایگزین دندان مانند ایمپلنت دندان ، پل دندانی و یا پروتز پر میکنند.

2- عصب کشی و درمان ریشه

دندانپزشکان تا آنجا که بتوانند دندان را نمیکشند و از دهان خارج نمیکنند. بنابارین حتی اگر یک درصد احتمال آن برود که دندان قابل ترمیم است اقدام به درمان ریشه دندان یا روت کانال میکنند تا بتوانند حداقل بافت دندان (حتی اگر مرده باشد) را سالم نگاه دارند و ترمیم کنند.

درمان کانال ریشه با هدف پاکسازی تمام عفونت ها از دندان و ریشه آن انجام می شود.  بعد از حذف عفونت ها و تمیز کردن ریشه دندان، ریشه با کمک مواد مخصوصی پر میشود تا بتواند از دندان محافظت کند و آن را سرپا نگاه دارد.

حتما بخوانید : پوسیدگی دندان طی ارتودنسی چه درمانی دارد ؟

درمان کانال ریشه یک پروسه طولانی است و احتمالاً فرد قبل از اتمام درمان باید بیش از یک بار به دندانپزشک مراجعه کند. پس از پاک شدن عفونت، دندانپزشک دندان را به طور دائم دندان را پر می کند. دندان مرده پس از درمان هنوز هم می تواند عملکردی مشابه دندان های سالم و زنده داشته باشد، زیرا هنوز بیشتر دندان (رباط های نگهدارنده دندان) سالم است. با این حال، از آنجا که دندانهای مرده می توانند شکننده تر باشند، ممکن است برای تقویت آن ها از تاج دندانپزشکی اسفاده شود.

به خاطر داشته باشید

هرچند پیشگیری از مرگ دندان همیشه امکان پذیر نیست اما با استفاده از راهکارهای زیر می توانید احتمال آن را کاهش دهید:

1- رعایت بهداشت دهان و دندان: حداقل روزی دو بار مسواک بزنید و روزی یک بار نخ دندان بکشید.

2- مراجعه ی منظم به دندانپزشک: هر شش ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام پوسیدگی  و درمان آن می تواند از آسیب به پالپ و مرگ دندان جلوگیری کند.

3- استفاده از محافظ دهان: اگر یک ورزشکار رزمی هستید و یا ورزش هایی مانند هاکی را انجام می دهید باید برای محافظت از دندان ها حتما از محافظ یا گارد دهان استفاده کنید.

4- رعایت رژیم غذایی سالم: اجتناب از خوردن غذاهای قندی برای حفظ سلامت دندان ها بسیار مهم است. مواد غذایی قندی احتمال پوسیدگی دندان ها را افزایش می دهند.

5- نوشیدن آب: مصرف آب به ویژه بعد از هر وعده ی غذایی کمک زیادی به تمیز کردن دندان ها می کند.

اگر احساس می کنید که یکی از دندانهایتان در حال نکروز است باید در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید. درمان زود هنگام دندان ها راحت تر و بی دردسرتر از درمان دندان مرده است. اگر پوسیدگی دندان درمان نشود ممکن است دندان از بین برود و به تبع آن دندان های مجاور نیز آسیب خواهند دید.  بنابراین با رعایت نکات بهداشتی و مراجعات منظم و دور ای به دندانپزشک از سلامت دندان های خود مطمئن شوید