ترومای دندانی و آسیب هایی که به همراه دارد

ترومای دندانی

ترومای دندانی یک اصطلاح دندانپزشکی و مواردی را شامل میشود که بدلیل حوادث مختلف از قبیل تصادفات، نزاع و درگیری، بازی و ورزش، افتادن و…. ضربه به ناحیه سر و صورت وارد شود، جراحاتی در ناحیه بافتهای دهانی و دندانها اتفاق افتد را شامل میشود . البته در بسیاری از مواقع مراجعه بموقع فرد آسیب دیده به مراکز تخصصی دندانپزشکی که مجهز به امکانات و تیم تخصصی برای درمان این موارد می باشند، موجب می شود تا نتیجه بسیار مطلوبی از نظر درمانی حاصل شود.

تروما در دندانهای دائمی و شیری

ترومای دندانی می‏تواند در سنین کودکی و در دندانهای شیری اتفاق بیفتد. به عبارت دیگر، تروما بیشتر برای کودکان رخ‎ می‏دهد که اکثر مواقع نیز در مدارس است.بازیگوشی کودکان، کتک کاری، تصادف با وسایل نقلیه و … موجب آسیب به دندان‎ها‎ و تروما می‏شود. دندانهای شیری به دلیل استحکام کمتر، بیشتر در معرض تروما قرار‎ می‏گیرند.

بطوری که ۳۰ % کودکان زیر ۷ سال دارای سابقه ضربه به دندان‎های شیری هستند. سنین ۶ تا ۱۲ سالگی که دوره‎ بازیگوشی برای کودکان محسوب می‎شود، میزان صدمات دندانها و بویژه دندانهای قدامی افزایش‎ می‏ یابد. در حال حاضر به دلیل افزایش تحرک و فعالیت‎های ورزشی، پسران دو برابر دختران در معرض صدمات تروما قرار‎ می‏ گیرند. در این صورت آسیب ناشی از ضربه یا یک ترک کوچک در مینا تا بیرون آمدن کامل دندان از جایگاه خود‎ می ‏شود.

کدام دندانها بیشتر دچار ترومای دندان می شوند؟

ترومای دندانی پس از پوسیدگی مهم ترین علت بیماری پالپ و پری رادیکوالراست و به دلیل اهمیت آن در حفظ سلامت دهان و دندان از اولویت های تحقیقات بهداشتی تلقی می شود. به طور کلی شیوع صدمات دندانی بسیار متنوع است. بخش اعظم این اختلافات ممکن است به علل مختلف از جمله طبقه بندی تروما، دوره دندانی مورد مطالعه و تفاوت رفتاری، جغرافیایی، فرهنگی و نژادی در بین مطالعات انجام شده در مناطق روستایی و شهری و کشوری باشد.

نتایج مطالعه حاضر، نشان داد که تروما در فک بالا خیلی بیشتر از فک پایین دیده می شود. و بیشترین فراوانی آسیب مربوط به دندان ثنایای میانی فک بالا می باشد. در برخی بررسی ها بیشترین دندان آسیب دیده دائمی یا شیری ثنایای میانی ماگزیال است. معمولا در اکثر مطالعات، مانند مطالعه حاضر دومین دندانی که بطور شایع آسیب می بیند، لترال ماگزیال می باشد.

دندان های کانین کمترین مورد آسیب را شامل می شوند. مطالعات نشان می دهد که اغلب دندان های قدام ماگزیال دچار صدمه می شوند. در مطالعات بیشترین دندان آسیب دیده، سانترال ماگزیال و بعد از آن لترال ماگزیال است و شایع ترین عارضه، شکستگیهای تاج با میزان ۴/۵۱ % از کل دندان های صدمه دیده بوده است .

حتما بخوانید : ترک خوردن دندان چه علتی دارد ؟

دندان از دست رفته چیست؟

دندان سالم متشکل از سه لایه است: مینا، عاج، و پالپ، که از اعصاب و عروق خونی درست شده است. دندانی مرده و از دست رفته تلقی می شود که خونرسانی به آن قطع شده باشد، که قطعاً موجب مردن پالپ آن می شود. دندان از دست رفته که تحت عناوین دیگری مانند پالپ نکروتیک، دندان غیر زنده، یا دندان بدون پالپ نیز شناخته می شود، حاوی هیچ عصب زنده ای نیست. ترومای دندانی یکی از حالت های دندان از دست رفته است.

در صورت ایجاد ترومای دندانی چه کنیم ؟

در چنین مواردی هرچقدر دندان سریعتر به حفره خالی خود برگردانده شود احتمال زنده ماندن سلولهای سطح ریشه بیشتربوده و بدیهی است که موفقیت درمان بیشتر و در نتیجه دندان به مدت طولانی تری برای بیمار حفظ خواهد شد. چنانچه دندان بیش از یکساعت خارج از دهان و در محیط خشک باشد سلولها زنده نخواهند ماند و در بسیاری از موارد پیوند دوباره ان موفقیت طولانی نخواهد داشت.لذا با آموختن اقدامات لازم در مواردیکه دندان از دهان بیرون می افتد میتوانید به مصدوم در چنین شرایطی کمک نمایید.

مراحل زیر را به خاطر بسپارید :

1-آرامش خود را حفظ کنید.
2-دندان را پیدا کنید و قسمت تاج آن را با دو انگشت بگیرید(معمولا قسمت تاجی سفیدتر از ریشه دندان است)
3-درپوش کف سینک ظرفشویی را بگذارید و به آرامی بمدت کوتاه دندان را زیر فشار ملایم اب سرد شیر بشوئید.
4-دندان را به حفره خالی اش در دهان بیمار برگردانید.
5- یک دستمال تمیز روی دندان قرار داده و از بیمار بخواهید به اهستگی بروی ان فشار وارد کند تا دندان از حفره اش جا به جا نشود. مصدوم را به نزدیکترین مرکز دندانپزشکی برسانید.

اگر نتوانستید دندان را به حفره اش برگردانید آن را در یک لیوان شیر یا آب ویا حتی در دهان مصدوم (بین لثه و گونه) قرار داده و فورا به نزدیکترین مرکز دندانپزشکی مراجعه کنید.

حتما بخوانید : دررفتگی فک چه علایم و نشانه هایی دارد ؟

بدیهی است هرچقدر اقدامات درمانی بموقع برای چنین دندانهایی انجام شوند، سلولهای اطراف ریشه ی دندان بیرون افتاده بیشتر زنده مانده و موفقیت پیوند بیشتر خواهد شد.حتی درمواردیکه دندانها از فک بیرون نیفتاده ولی دچار شکستگی یا جا به جایی شده اند، با مراجعه بموقع امکان جا انداختن موفق دندان یا فک شکسته خیلی بیشتر خواهد شد.

به خاطر داشته باشید

هر چند کشیدن دندان یکی از راه های درمان دندان از دست رفته است، اما تنها گزینه هم نیست. در بسیاری موارد، دندانپزشک می تواند با انجام درمان ریشه (عصب کشی دندان) آن را حفظ نماید. شاید عصب داخل آن از دست رفته باشد، اما ساختار سالم خارجی آن می تواند سال ها مانند دیگر دندان ها داخل دهان بماند و عملکرد و ظاهری شبیه دیگر دندان ها داشته باشد. پس از درمان ریشه، تا زمانی که دندان دست نخورده باقی بماند می تواند عملکرد طبیعی داشته باشد. با این حال، در برخی موارد، دندان آنقدر شکننده خواهد شد که نیاز به روکش خواهد داشت، که حمایت بیشتری از دندان خواهد کرد.

شرایط به هر شکل که باشد، فوق العاده مهم است که هر چه سریعتر به دنبال درمانی برای دندان از دست رفته خود باشید، زیرا این نوع دندان ها به شدت مستعد عفونی شدن هستند. در صورتی که عفونت باکتریایی گسترش یابد، دندان های دیگر، یا حتی استخوان فک خود را نیز از دست خواهید داد. علاوه بر اینها، ممکن است عفونت باکتریایی در سراسر بدن منتشر شود.