خراب شدن دندان و عادت هایی که باعث پوسیدگی میشود

خراب شدن دندان

خراب شدن دندان و دردسرهایی که به همراه دارد ، از جمله مشکلاتی است که بسیاری از افراد با آن درگیر هستند . هزینه های بالای دندانپزشکی ، اضطراب و نگرانی از حضور در مطب های دندانپزشکی و در عین وجود مشکلات بهداشتی در سطح جامعه به خصوص در شرایط کنونی و وجود بیماری کرونا و نگرانی های پیرامون آن ، همگی باعث شده است تا اضطراب و نگرانی در مورد بیماریها و مشکلات پیرامون خراب شدن دندانها بیشتر ذهن را درگیر به خود کند. اما آیا میتوان با این مشکلات مقابله کرد ؟ در جواب باید بگوییم بله . راه های پیشگیری بسیاری وجود دارد که با رعایت آنها میتوان از پوسیدگی و خراب شدن دندان ها جلوگیری کرده و دندان های سالمی را انتظار داشت .

عادت های اشتباه و خرابی دندان

شاید تاکنون به برخی از رفتارها و عادت های خود دقت نکرده اید ، عادت هایی که بعلت نهادینه شدن در شما زیاد به آن توجه نکرده اید اما همین اعمال روتین باعث از بین رفتن مینای دندان و در نهایت ایجاد پوسیدگی و خرابی دندان شما میشود ، عادت های نادرستی که با شناخت و تمرین در اصلاح آن میتوانید به طور چشمگیری از وقوع مشکلات دندانی جلوگیری کرده و دندان های سالمی داشته باشید. هرچند این اعمال و رفتارهای ناصحیح زیاد هستند ولی ما بعنوان نمونه برخی از آنها را برای شما توضیح میدهیم :

1- دندان قروچه

ساییدن دندان‌ها به هم یا دندان قروچه در اثر فشار عصبی و مشکل بد خوابیدن ایجاد می‌شود؛ کنترل دندان قروچه بسیار سخت است؛ خودداری از جویدن غذاهای سفت در طول روز، درد دندان و آسیب ناشی از دندان قروچه را کم می‌کند. در شب از محافظ دهان (مخصوص دندان قروچه) استفاده کنید تا در حین خوابیدن از آسیب دندان در اثر دندان قروچه جلوگیری کنید. فشردن دندان‌ها روی هم می‌تواند از دلایل آسیب به دندان باشد. آیا در هنگام خشم، عصبانیت و شرایط حاد، دندان‌های خود بر هم می‌فشارید؟ دندان‌های شما، برخی از فشارها را می‌توانند تحمل کنند؛ اما در طی زمان و با فشارهای بسیار، ممکن است دندان هایتان درد بگیرند یا شل و یا اینکه به مرور شکسته شوند.

گاهی اوقات، حتی زمانی که احساس تنش و اضطراب ندارید، ممکن است دندان‌هایتان را در خواب نیز روی هم بفشارید. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که دچار اختلال خواب باشید، اینکار باعث می‌شود که دندان‌های خود را از دست بدهید. اگر دچار این مشکل هستید از دندانپزشک خود بخواهید یک محافظ (نایت‌گارد) برای دندان‌هایتان تجویز کند تا در هنگام خواب از آن استفاده کنید.

2- جویدن یخ

یخ ماده ای طبیعی است و قند هم ندارد. خنک است و در گرمای تابستان حس خوبی دارد بنابراین خیلی ها فکر می کنند خوردن یخ ضرری ندارد اما واقعیت این است که جویدن و خردکردن تکه های سخت و یخ زده می تواند باعث ترک خوردن یا لب پرشدن دندان های شما شود. اگر این عادت عجیب و مضر شما ادامه یابد می تواند باعث تحریک عصب دندان شده و به دندان درد منتهی شود. در این حالت خوردن غذاهای داغ یا سرد می تواند باعث ایجاد دردی تیز و شدید و فوری یا حتی دردی طولانی مدت و تاخیری شود بنابراین دفعه بعد به جای یخ بهتر است آدامس بجوید.

3- جویدن مداد

جویدن مداد یکی از عادت هایی است که باعث خراب شدن دندان میشود ، عادتی که نه تنها در کودکان در برخی از بزرگسالان نیز دیده میشود . آیا موقع تمرکز روی یک مسئله، مداد خود را می‌جوید؟؛ اثر جویدن مداد همانند جویدن یخ است و باعث شکستن و یا خرد شدن دندان‌ها می‌شود. هنگامی که می‌خواهید چیزی را بجوید، آدامس‌های بدون قند را انتخاب کنید؛ آدامس‌های بدون قند باعث ترشح زیاد بزاق می‌شوند و از بوی بد دهان و پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری می‌کنند.

4- مکیدن انگشت

معمولاً کودکان بعد از پدیدار شدن دندان‌های دائمی خود، انگشتان خود را می‌مکند؛ این انگشت مکیدن در سن 5 تا 6 سالگی ظاهر می‌شود و باعث تغییرات دائمی در ساختار دندان و لثه می‌شود؛ مکیدن انگشت شست می‌تواند باعث لق شدن و انحراف دندان‌های کودک از جای خود شود؛ این انحراف دندان‌ها می‌تواند مشکلات تنفسی و جویدنی را برای کودک به وجود آورد. در صورتی که فرزند شما دچار این عادت است حتما با متخصص دندانپزشک کودکان مشورت کنید تا این عادت ناصحیح را اصلاح کند .

5- مکیدن لیمو ترش

افرادی که لیموترش را می‌مکند، خود را در خطر مشکلات دهانی و دندانی قرار می‌دهند؛ لیمو دارای مقدار زیادی اسید است؛ این اسید، باعث تضعیف شدن مینای دندان و زبری سطح دندان‌ها می‌شود. هرچند لذت طعم لیمو ترش برای بسیاری مطلوب است اما آسیب ها و زیان هایی که برای دندانها ایجاد میکند نیز از جمله مشکلاتی است که میتواند باعث خراب شدن دندان و دردسرهای پیرامون آن باشد.

حتما بخوانید : ایمپلنت اوستم چه ویژگی هایی دارد ؟

6- جویدن ناخن

جویدن ناخن نه تنها ظاهر دست را زشت می‌کند، بلکه به دندان‌ها نیز آسیب می‌رساند و باعث مشکلات دهانی می‌شود؛ جویدن ناخن باعث بیرون آمدن دندان از محل خود، شکستن دندان و تخریب مینای دندان می‌شود. این نیز یکی دیگر از عادت هایی است که آسیب های جبران ناپذیری به دندان ها و سلامتی ناخن های شما وارد میکند ، پس این عادت ناصحیح را از بین ببرید.

7- با شیشه شیر خوابیدن

اگر موقع خواب، به کودک خود یک شیشه آب میوه، شیر و یا شیرخشک بدهید و در حین خوردن آن بخوابد، باعث خواهید شد که دندان‌های جدید پوسیده شوند؛ پس، بهتر است قبل از خوابیدن کودک، شیشه شیر را از او بگیرید و او را به این کار عادت دهید. باقی ماندن شیر و یا آب میوه در دهان همگی جزو عواملی هستند که باعث خراب شدن دندان های شما میشوند.

8- سوراخ کردن (پیرسینگ) زبان

در برخی کشورها، سوراخ کردن زبان و آویزان کردن زیورآلات فلزی از آن (پیرسینگ) مرسوم است؛ اگر به طور ناخودآگاه این قطعه فلزی را گاز بگیرید، دندانتان می‌شکند؛ هنگامی که فلز با لثه برخورد می‌کند، باعث آسیب لثه و لق شدن دندان‌ها می‌شود. شاید پیرسینگ زبان به مد تبدیل شده باشد، اما تماس شیء آهنی با دندان می‌تواند باعث شکسته شدن دندان شود. پیرسینگ کردن لب‌ها نیز همین اثر را دارد. دهان محلی عالی برای رشد باکتری‌ها است و پیرسینگ ریسک عفونت و درد را بیشتر می‌کند. همچنین می‌تواند باعث بروز خون‌ریزی در دهان شود. دهان ما پر از باکتری است، بنابراین سوراخ کردن زبان، خطر عفونت و زخم زبان را زیاد می‌کند؛ بهتر است قبل از این کار، با یک دندان‌پزشک مشورت کنید.

9- مسواک زدن

مسواک زدن بخشی از بهداشت دهان و دندان است اما نباید سفت و محکم مسواک بزنید؛ این نوع مسواک زدن باعث از بین رفتن مینای دندان، تحریک لثه‌ها، حساس شدن دندان‌ها نسبت به سرما و گرما و حتی ایجاد سوراخ‌هایی در دندان می‌شود. حتی نوع مسواک زدن هم میتواند باعث پوسیدگی و یا سالم ماندن دندان های شما باشد ، پس نکات زیر را در حین مسواک زدن دندان های خود رعایت کنید :

9-1- نوشیدن پس از مسواک زدن

بعد از مسواک صبحگاهی طبیعی است که در طول روز چیزهایی خواهید خورد. اما در مورد مسواک شبانگاهی این نکته را باید بدانید که مزه ی خمیر دندان باید آخرین مزه ی روز شما باشد، یعنی شب ها بعد از مسواک زدن دیگر نباید چیزی بخورید. حتی نوشیدن چای درست قبل از خواب می تواند تأثیری منفی روی دندان ها داشته باشد

9-2- آب کشیدن دهان بعد از مسواک زدن

بعد از زدن مسواک، حتماً دهان خود را آب می کشید. اما آب را باید نه یکباره، بلکه جرعه جرعه وارد دهان خود کنید. این عادت پوسیدگی دندان را تا ۲۵ درصد کاهش می دهد. خمیر دندان مزه ی شدیدی دارد اما خیلی زود به آن عادت خواهید کرد

9-3- به مقدار کافی مسواک نزدن

با تنها ۳۰ ثانیه مسواک زدن سخت می شود نتیجه ی خوبی گرفت. این مسأله می تواند باعث پوسیدگی دندان و دیگر مشکلات دندانی شود. شما باید دست کم ۳۰ ثانیه برای مسواک زدن هر چهار ربع دهان تان وقت بگذارید که در مجموع ۲ دقیقه برای کل دهان می شود

9-4- محکم مسواک زدن

ممکن است به هوای برق انداختن دندان هایتان بیش از حد محکم مسواک بزنید. این کار اما متأسفانه فقط به مینای دندان هایتان آسیب می زند و دندان هایتان را حساس و آسیب پذیر می کند. به علاوه باید مسواکی انتخاب کنید که مناسب دهان و دندان های شما باشد. برای این منظور بهتر است با یک دندانپزشک مشورت کنید.

9-5- مسواک زدن بلافاصله پس از خوردن غذا

مسواک زدن دندان ها بلافاصله بعد از خوردن غذا ممکن است تأثیری منفی بر مینای دندان ها داشته باشد، به ویژه اگر ماده ی غذایی ای که خورده اید اسیدی بوده باشد. بعد از خوردن غذا، دندان ها به دلیل اسید مواد غذایی در آسیب پذیرترین حالت خود هستند، به همین دلیل بعد از خوردن غذا باید حدود نیم ساعت از مسواک زدن خودداری کنید.

9-6- تعویض نکردن مسواک

معمولاً توصیه می شود مسواک خود را هر ۳ ماه یک بار عوض کنید. در غیر اینصورت با فرسوده شدن موهای مسواک باید سراغ یک مسواک جدید روید. در اینصورت است که مسواک زدن تان تأثیر لازم را پیدا می کند و همه ی گوشه و کنارهای دندان ها تمیز می شوند.

9-7- عوض نکردن مسواک در زمان بیماری

مسواک باکتری های درون دهان را از بین نمی برد. وقتی بیمار می شوید باید از مسواک دیگری استفاده کنید تا دوباره بیمار نشوید. علاوه بر این، در روزهایی که بیمار هستید مطمئن شوید که مسواک تان با مسواک های دیگر درون جامسواکی تماس پیدا نمی کند.

10- باز کردن چیزی با دندان

استفاده از دندان به عنوان ابزار یکی دیگر از عادات غلط و باعث خراب شدن دندان است ، باز کردن درب قوطی و یا بسته پلاستیکی با دندان ممکن است راحت باشد، اما دندان ابزاری برای خرد کردن و یا باز کردن وسایل نیست؛ به جای دندان می‌توانید از قیچی و یا درب باز کن استفاده کنید؛ از دندان‌ها باید فقط برای خوردن غذا استفاده کرد.

11- ورزش کردن بدون محافظ دهان

موقع انجام ورزش‌هایی مثل بوکس، هاکی و ورزش‌هایی که با صورت شما در تماس هستند باید از محافظ دهان و دندان استفاده کرد؛ این محافظ دهان یک قطعه پلاستیکی است و از دندان‌های بالایی محافظت می‌کند؛ بدون این محافظ زمانی که ضربه سنگینی به صورت شما وارد شود، می‌تواند دندان‌ها را خرد کند؛ این محافظ دندان را می‌توانید از دندان پزشک بگیرید. بی احتیاطی در عدم استفاده از این محافظ های دندانی میتواند به از دست دادن دندان و تحمل هزینه های بسیار بالای جایگزینی دندان ختم شود . پس در استفاده از این محافظ دندانی بسیار جدی باشید

12- آب نبات سفت

قند موجود در آب‌نبات باعث به وجود آمدن پلاک‌های چسبنده بر روی دندان‌ها می‌شود؛ سپس باکتری‌های موجود در پلاک دندان، قند را تبدیل به اسید می‌کند و این اسید باعث از بین رفتن مینای دندان می‌شود؛ بنابراین بعد از مصرف شکلات، آبنبات و شیرینی، حتماً دندان‌های خود را مسواک بزنید. در صورتی که دسترسی به مسواک و خمیر دندان نداشتید به صورت موقت دهان خود را به طور کامل با آب بشویید و در اولین فرصت دندان های خود مسواک بزنید .

13- شیرینی چسبنده

همه مواد شیرین باعث پوسیدگی مینای دندان می‌شوند، اما برخی از آنها بیشتر مضرند، مثل سوهان، گز، پاستیل و آب نبات شل؛ وقتی شیرینی به دندان بچسبد و قند تبدیل به اسید می‌شود، این اسید برای ساعت‌ها در تماس با مینای دندان است. اگر بعد از خوردن این نوع شیرینی‌ها، چیزی مثل کرفس یا آدامس بدون قند بجوید، مقدار زیادی بزاق ترشح می‌شود و این بزاق اسید را از بین می‌برد. در صورتی که هر یک از این مواد های قندی را مصرف کردید حتما دهان خود را با آب بشویید تا حتی المقدور ذرات قندی و چسبنده از دهان شما خارج شود .

14- نوشابه گازدار

فقط شیرینی مسبب خرابی دندان نیست‌؛ اگر یک لیوان نوشابه گازدار بنوشید، بیشتر از 11 قاشق چایخوری قند مصرف کرده‌اید؛ همچنین نوشابه‌ها حاوی اسید فسفریک و اسید سیتریک است که این دو اسید، باعث از بین رفتن مینای دندان‌ها می‌شوند. نوشابه‌های رژیمی هر چند بدون قند هستند، ولی مقدار زیادی شیرین کننده مصنوعی دارند که این شیرین کننده‌ها، دارای اسید هستند و برای دندان‌ها مضرند.

15- آبمیوه صنعتی

آبمیوه‌های صنعتی دارای ویتامین و آنتی اکسیدان هستند، ولی بیشتر آنها قند زیادی دارند؛ میوه‌ها خودشان شیرین هستند، بنابراین اگر آب میوه‌ای می‌خرید توجه کنید که قندی به آن افزوده نشده باشد؛ همچنین می‌توانید آب میوه خریداری شده را با مقدار آب رقیق کنید و یا بعد از خوردن این نوشیدنی ها حتما دهان خود را با آب بشویید ، ماندن قند اضافی بر روی دندان های شما میتواند علت پوسیدگی و خراب شدن دندانهای شما شود .

16- چیپس سیب زمینی

غذاهای نشاسته‌ای مثل چیپس، توسط باکتری‌های موجود در پلاک دندان، شکسته شده و به اسید تبدیل می‌شوند؛ این اسید مدت 20 دقیقه به دندان‌ها حمله می‌کند؛ اگر غذا بین دندان‌ها باقی بماند، این مدت زمان بیشتر می‌شود؛ بنابراین بهتر است بعد از خوردن چیپس سیب زمینی و یا دیگر غذاهای نشاسته‌ای، حتماً بین دندان‌های خود را با نخ دندان تمیز کنید.

17- مصرف دائمی میان وعده

میان وعده‌ها نسبت به وعده‌های اصلی غذا، کمتر موجب ترشح بزاق دهان می‌شوند؛ پس بهتر است از مصرف میان وعده‌های شیرین و چسبنده خودداری کنید و به جای آن می‌توانید از میوه و سبزیجاتی مثل هویج استفاده کنید؛ همچنین شکستن زیاد موادی مثل تخمه و آجیل در میان وعده‌ها برای دندان‌ها مضر است.

حتما بخوانید : ایمپلنت سوئیسی گزینه ای مناسب برای جایگزینی دندان

18- نوشیدن قهوه

اگر زیاد قهوه بنوشید، به مرور زمان، در اثر تیرگی قهوه و اسید موجود در آن، دندان‌هایتان زردرنگ می‌شوند؛ خوشبختانه، لکه‌های زرد ناشی از مصرف قهوه، به سادگی با استفاده از مواد سفید کننده دندان از بین می‌روند؛ از یک دندانپزشک درباره نوع و نحوه استفاده از این سفید کننده‌ها سؤال کنید.

19- کشیدن سیگار

سیگار و دیگر محصولات دخانی، لکه‌هایی را بر روی دندان‌ها به جای می‌گذارند و موجب بیماری‌های لثه و افتادن دندان‌ها می‌شوند؛ تنباکوی موجود در دخانیات، موجب سرطان دهان، لب و زبان نیز می‌شود.سیگار هم مثل سایر محصولات تنباکو باعث لک و آسیب به لثه می‌شود. تنباکو همچنین باعث سرطان دهان، لب و زبان می‌شود. اگر به‌دنبال دلیلی برای ترک سیگار هستید، به لبخند خود فکر کنید

20- نوشیدن مشروبات الکلی

اسید در مشروبات الکلی، مینای دندان را از بین می‌برد و لکه‌هایی را بر سطح دندان به جای می‌گذارد؛ با استفاده از مواد سفید کننده دندان و خمیر دندان، می‌توانید با این لکه‌ها مبارزه کنید.

21- زیاد خوردن

خوردن بیش از حد در عارضه پرخوری عصبی باعث افزایش پوسیدگی دندان‌ها می‌شود؛ اسیدهای قوی که در اثر استفراغ کردن از دهان خارج می‌شوند، می‌توانند دندان‌ها را ضعیف و شکننده کنند؛ این اسیدها همچنین باعث بوی بد دهان می‌شوند؛ در بیماری پرخوری عصبی (بولیمیا) فرد ابتدا مقدار زیادی غذا می‌خورد و سپس عمداً غذای خورده شده را بالا می‌آورد.

به خاطر داشته باشید

نکات و مواردی که در اینجا بصورت خلاصه برای شما آورده شد تنها بخش کوچکی از مواردی است که میتواند باعث خراب شدن دندان شما شود . در شرایط کنونی و هزینه های بالای دندانپزشکی با مراجعه منظم به دندانپزشکی و بررسی وضعیت دندان ها و رعایت دستور العمل هایی که دندانپزشک شما برای سلامتی و بهداشت دندان های شما مشخص میکند ، میتوانید از بهداشت و سلامت دندان های خود بطور ویژه ای نگهداری کنید و با هزینه های کم تر در صورت نیاز مشکلات احتمالی دندان های خود را برطرف نمایید .