دندان قروچه را بشناسید

دندان قروچه چیست ؟

هر وقت نام براکسیسم را شنیدید یعنی پای دندان قروچه در میان است. این واژه از کلمه ای یونانی گرفته شده است. به طور کلی ساییدن دندان ها، فشردن دو فک به هم یا قفل شدن فک ها به طور مکرر، به خصوص در خواب یا تحت فشارهای روحی روانی را دندان قروچه می گویند. بیشترین زمانی که این اتفاق برای فرد رخ می دهد، هنگام شب و به طور ناخودآگاه است. دندان قروچه اغلب در خواب رخ می دهد که بیشتر افراد متوجه آن نمی شوند اما سردرد دائمی یا آرواره (فک) زخمی نشان دهنده دندان قروچه است.

چرا دچار دندان قروچه میشویم ؟

دندان قروچه مزمن و شدید باعث تخریب نسوج نگهدارنده دندان، لثه، استخوان فک و ساختار دندان خواهد شد. مسائل روحی، ارث و ژنتیک، هیجان و خشم را میتوان از علل اصلی دندان قروچه دانست . استرس‌های زندگی، فشارهای کاری و میزان نبودن سطح دندان‌ها نیز از عوامل دیگر دندان قروچه هستند. اگر دندان‌ها هم سطح نباشند با تراشیدن جزئی، می‌توان آن‌ها را هم سطح کرد اما اگر مشکل بیماری‌هایی از جمله استرس باشد برای افراد دارو تجویز می‌شود.

بروز مشکلات در مفصل‌های فکی، صاف شدن و کج شدن دندان‌ها از عوارض دیگر دندان قروچه است. در مواردی که دارو در رفع دندان قروچه بی‌تاثیر باشد، دندانپزشک برای این افراد، محافظ شبانه دندان یا “نایت گارد” تجویز می‌کنند تا فرد هنگام خواب از آن استفاده کند.

عوامل خطر که باعث دندان قروچه میشود :

این عوامل باعث افزایش خطر بروز براکسیسم می شود:

1- استرس: افزایش اضطراب یا استرس می تواند منجر به دندان قروچه شود. همچنین خشم و ناامیدی نیز می تواند منجر به دندان قروچه شود.

2- سن: برکسیسم در کودکان رایج تر است اما معمولا در بزرگسالی برطرف می شود.

3- نوع شخصیت: شخصیت مهاجم، رقابتی و بیش فعال، خطر بروز براکسیسم را افزایش می دهد.

4- داروها و سایر مواد: براکسیسم ممکن است یکی از عوارض جانبی غیررایج داروهای روانپزشکی مانند داروهای ضد افسردگی باشد. سیگار کشیدن، نوشیدنی های کافئین دار یا الکل و مصرف داروهای تفریحی ممکن است خطر برکسیسم را افزایش دهد.

5- اعضای خانواده با براکسیسم: براکسیسم خواب در خانواده شیوع پیدا می کند. براکسیسم ممکن است مشکلی ارثی باشد.

6- اختلالات دیگر: براکسیسم می تواند با برخی از اختلالات روانی و اختلالات پزشکی مانند بیماری پارکینسون، دمانس، اختلال ریفلاکس معده (GERD)، صرع ، اختلالات مرتبط با خواب مانند آپنه خواب و نارسایی توجه / اختلال بیش فعالی (ADHD) همراه باشد.

حتما بخوانید : ایمپلنت دندان قروچه

عوارض دندان قروچه کدامند ؟

در برخی از موارد، دندان‌قروچه‌ی شبانه و یا قفل شدن فک می‌توانند باعث موارد زیر شوند:

صدای دندان قروچه به هنگام شب
سردردهای صبحگاهی
درد عضلات فک و صورت
مشکلات مربوط به فک مانند بیماری‌های مفصل فکی گیجگاهی (TMJ). البته بیشتر کودکانی که دندان قروچه می‌کنند. مشکلات مربوط به TMJ را نخواهند داشت، تا زمانی که دندان ‌قروچه‌ی آن‌ها بسیار شدید شود.
دندان شکسته و یا ترک‌خورده
ساییده شدن مینای دندان
حساسیت زیاد (نسبت به دما) و یا لق شدن دندان
آسیب به دندان، شکستن پرکردگی‌های دندان و آسیب به لثه‌ها
تغییر شکل دادن زبان
تورم (در برخی از موارد) در کنار فک پایین که به دلیل قفل شدن دندان‌ها ایجاد می‌شود

آیا کودکان هم دندان قروچه می کنند؟

کودکان بین 4 تا 6 سالگی بیشترین احتمال ابتلا به این مشکل را دارند. در زمان رویش دندان های شیری و رویش دندان های دائمی، کودکان بیشتر دندان قروچه می کنند. البته در بیشتر موارد، پس از رویش کامل دندان ها (شیری یا دائمی)، این عادت در کودکان از بین می رود.طبق تحقیقات این عارضه در پسربچه ها بیشتر از دختربچه ها گزارش شده است.

ردیف شدن نامناسب دندان ها یا تماس غیر طبیعی بین دندان های پایینی و بالایی، کمبودهای تغذیه ای، اضطراب و استرس در کودکان، انگل های دستگاه گوارش، آلرژی و … از علل دندان قروچه در کودکان هستند.خطرات دندان قروچه در کودکان، کمتر از بزرگسالان است و به ندرت موجب بروز مشکلات و اختلالات جدی می شود.

ضروری است در صورتی که دندان کودک به نظر ساییده یا از بین رفته است یا حساس شده و درد می کند و یا کودک دچار درد فک ومفاصل فک شده است، به دندانپزشک مراجعه شود.ممکن است در نوجوانان نیاز به روکش موقت یا نایت گارد (محافظ شبانه) باشد.برای جلوگیری از این عارضه، در کاهش استرس کودک به ویژه زمانی که به رختخواب می رود، دقت کنید که رژیم غذایی کودک، حاوی مقدار آب کافی و فراوان باشد و او را به انجام ورزش های ماساژی و کششی تشویق کنید.

روش درمانی دندان قروچه کدامند ؟

1- نایت گارد :

در بعضی مواقع باید از نایت گارد استفاده کرد. بعضی وقت ها دندانپزشک برای شما وسیله ای به نام نایت گارد می سازد که نوعی پروتز متحرک از جنس پلاستیک مقاوم است که با قالب گیری از دندان شخص ساخته می شود و باید شب ها در دهان قرار گیرد. این وسیله جلوی فشارهای نادرست و مضر روی دندان ها را می گیرد. در بیشتر موارد دندان قروچه توسط همین محافظ ها رفع می شود. البته آنها وضعیت را درمان نمی کنند بلکه فقط از صدمه به دندان ها و مفصل گیجگاهی – فکی جلوگیری می کنند. این گاردها را باید هنگام خواب شب در دهان قرار داد تا دندان ها حفظ شوند.

2- بیوفیدبک:

این دستگاه که در سال 2001 میلادی ساخته شد وسیله ای باتری دار است که روی سر قرار می گیرد و با حس کردن انقباض عضلات صورت هنگام دندان قروچه صدایی ایجاد می کند. این صدا از درجه های کمتر شروع می شود و به تدریج افزایش می یابد تا زمانی که دندان قروچه از بین برود. قصد آن این است که فرد بدون اینکه از خواب بیدار شود، دندان قروچه خود را متوقف کند. تحقیقات نشان داده، حدود 80 درصد افراد بعد از چندبار استفاده از آن تا حدود زیادی کاهش دندان قروچه داشته اند.

3- تحریک حس چشایی:

در این روش، بسته های ریزی را پر از ماده بی ضرر اما تلخ می کنند و آن را توسط وسیله ای شبیه دستگاه های ارتودنسی در میان دندان های عقب قرار می دهند. اگر فرد بخواهد در طول شب دندان هایش را به هم نزدیک کند، این بسته پاره و فرد هوشیار می شود. سازندگان آن معتقدند استفاده از آن کمتر از وسایل صدادار است و با خواب افراد تداخل می کند.

4- بوتاکس:

سم بوتولونیم یا بوتاکس در اصل برای درمان لوچی (چپ چشمی) به کار می رفت اما طی آزمایش ها، آثار آن در مورد چروک های اطراف چشم مشخص شد که اکنون هم استفاده های زیبایی زیادی دارد. دندان قروچه اختلالی است که با انقباض غیرارادی عضله همراه است. در درمان آن، نوع رقیقی از سم بوتولونیم برای فلج موقتی عضلات به کار می رود و بوتاکس عضله را به قدری ضعیف می کند که اثرات دندان قروچه را کاهش می دهد اما به حدی نیست که مانع استفاده درست از عضله شود. در درمان معمولا 6 5 تزریق در عضله انجام می شود و روز بعد آثار آن ظاهر خواهند شد. این تزریق ها معمولا سالی یکبار تکرار می شوند و مقدار بوتاکس تزریق شده با توجه به قدرت عضلات افراد، متفاوت است.

5- مکمل های غذایی:

نظریه های متعددی است که مصرف بعضی مکمل ها را برای رفع دندان قروچه توصیه می کنند از جمله منیزیم و کلسیم.

6- بازسازی صدمه ها:

دندان های صدمه دیده را می توان با روکش بازسازی کرد. البته برای محافظت از این روکش ها بهتر است یک گارد (محافظ) را در طول خواب روی دندان ها قرار داد.

7- کنترل و درمان اضطراب:

همان طور که ذکر شد یکی از علت های مهم در بروز دندان قروچه اضطراب است بنابراین یک راهکار درمانی مهم، کم کردن استرس و اضطراب قبل از خواب است. انجام بعضی کارها مانند گوش دادن به موسیقی ملایم یا دوش آب گرم یا قراردادن یک حوله گرم روی گونه در جلوی گوش برای آرام کردن عضلات فک، موثر هستند. در مورد کودکان نیز می توان با ماساژ، خواندن قصه یا موسیقی ملایم آنها را آرام کرد. به علاوه باید مطمئن شوید که در رژیم غذایی کودک، آب کافی وجود داشته باشد چون کم آبی بدن هم می تواند با دندان قروچه در ارتباط باشد.

8- راه های کمکی دیگر:

گاهی شل کننده های عضلانی که توسط پزشک تجویز می شوند می توانند موثر باشند. به علاوه بعضی تغییرات در رژیم غذایی و نحوه زندگی لازم است. مثلا از خوردن و نوشیدن غذاهای حاوی کافئین و مصرف الکل و سیگار تا حد امکان خودداری شود. راهکار دیگر این است که مداد یا خودکار را در دهانتان نگذارید و آن را فشار ندهید. حتی جویدن آدامس را هم کنار بگذارید چون همه این کارها به عضلات فک اجازه می دهند که به فشاردادن عادت کنند. به علاوه سعی کنید به خود آموزش دهید حتی در طول روز هم دندان ها را روی هم فشار ندهید. در طول روز سعی کنید زبان را میان دندان هایتان بگذارید. این تمرین به عضلات فک اجازه می دهد که در وضعیت آرام قرار بگیرند.

تماس با دکتر