در طول عمر تغییرات بسیاری در حفره دهان رخ میدهد. یکی از مهمترین رویدادهای دندانی که معمولاً در بازه سنی ۱۷ تا ۲5 سالگی اتفاق میافتد، درآمدن دندانهای آسیاب سوم است که به دلیل رویش در سنین بالاتر و دوران بلوغ به دندان عقل معروفند. این دندان باعث تحت فشار دادن سایر دندانها شده و به مرور زمان دندانهای مجاور را نیز خراب میکند. زمان رویش دندان عقل، درد شدیدی در ناحیه فک احساس میشود که همراه با سردرد و سرگیجه شدید است. دندانهای عقل موجب پر شدن فضای فک و کج و اریب شدن دندانهای مجاور میشود. در مواردی نیز دندانهای عقل به استخوان فک فشار وارد میکند.
دندان عقل یعنی چه؟
دندان عقل به آخرین دندان در هر قوس فکی گفته میشود که معمولاً بین ۱۷ تا ۲۵ سالگی در دهان میروید و دندانپزشکان اصطلاحا آن را “آسیای سوم” مینامند. معمولا هر فردی دارای ۲ دندان عقل در فک بالا ،۲ دندان عقل در فک پایین و در مجموع دارای ۴ دندان عقل است. گاهی به دلایلی از جمله دلایل ارثی، بیماریهای دوران کودکی (کم خونی، راشیتیسم )، عدم هماهنگی رشد استخوان فک با اندازه دندانها و … این دندانها در داخل فک نهفته میمانند. همچنین ممکن است قسمتی از تاج آنها به طور ناقص در دهان ظاهر میشود، که در این صورت به آن دندان عقل نیمه نهفته گفته میشود.عدم وجود دندان عقل یک یا چند نمونه از hypodontia است.
علائم درد دندان عقل
1- گوش درد
2- بلع دردناک
3- غدد لنفاوی گردنی دردناک میشوند
4- بوی بد دهان
5- محدودیت در باز کردن دهان
عوارض نکشیدن دندان عقل چیست؟
گاهی دندانهای عقل فضای کافی جهت رویش کامل ندارند که در این موارد مشکل دندان عقل شامل در دو تورم است و یا ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد ولی با این وجود بقیه دندان ها در خطر آسیب جدی قرار داشته باشند.
1- بیماری لثه
وقتی دندان عقل به طور نهفته در فک باقی بماند باکتری ها در شیار موجود بین لثه و دندان که قابل تمیز شدن نیست، رشد می کنندو باعث ایجاد عفونت می شوند.
2- در هم ریختگی دندان
دندان عقل نهفته یا رویش یافته می تواند دندانهای مجاور را تحت فشار قرار دهد. و باعث آسیب به ساختمان آنها شود.
3- پوسیدگی
گاهی به دلیل موقعیت قرارگیری یا به دلیل اینکه قسمتی از دندان به وسیله لثه پوشیده شده به سختی مسواک می خورد در نتیجه باکتری های مولد پوسیدگی در آن تجمع پیدا می کنند این باکتری ها علاوه بر دندان عقل ، دندانهای مجاور را نیز تحت تاثیر قرار می دهند.
4- موقعیت نا مناسب
دندان عقلی که به سمت بافت گونه رشد می کند باعث تحریک بافت مجاور خود می شود . این گونه دندانهای عقل رویش یافته علاوه بر دسترسی مشکل برای تمیز شدن باعث گاز گرفتگی نا خواسته گونه در هنگام جویدن غذا می شوند،که در دراز مدت مشکل ساز می شود.
5- کیست ها
در صورتی که بافت تشکیل دهنده تاج دندان نهفته در استخوان باقی بماند. ممکن است بعد ها با مایعی پر شده و تشکیل یک کیست دهد که استخوان اطراف خود را تخریب خواهد کرد.
حتما بخوانید : گاز گرفتن لب چه مشکلاتی ایجاد میکند ؟ |
چه کسانی باید به دندان عقل خود اهمیت دهند ؟
1- خانم های جوانی که قصد باردار شدن زیرا به علت تغییرات خاصی که در بدن اتفاق می افتد دندان های عقل در خطر عفونی شدن قرار می گیرند.
2- افراد با ضعف سیستم ایمنی
3- مبتلایان به دیابت
4- افرادی که بهداشت دهان و دندان شان ضعیف است.
5- کسانی که مشکل استخوانی دارند.
دندان عقل و کهنسالی
1- با افزایش سن ریشهها قطورتر شده و ممکن است کشیدن دندان را سختتر کند
2- التیام ضعیفتر بعد از کشیدن دندان
3- پوسیدگی دندانهای مجاور
4- احتمال فک جوش شدن دندان
5- احتمال شکسته شدن استخوان در افراد پیر در حین جراحی و درآوردن دندان
6- کاهش تحمل بیمار به دلیل شرایط سنی و درمانهای پزشکی از قبیل مصرف داروهای قلبی، ریوی و … .
7- توجه کنید که اگر این دندان تصمیم به رویش و قرار گرفتن در محیط دهان را داشته باشد، پیش از اینکه شما تولد 20 سالگی را جشن بگیرید، سر و کلهاش در دهانتان پیدا میشود. بنابراین اگر تا این سن خبری از دندان عقلتان نشده است، باید به فکر جراحی آن و خارج کردنش باشید.
8- اگر سن شما از 40 سالگی گذشته است و هیچ مشکلی با دندان عقل تان ندارید، بهتر است دیگر به فکر خارج کردن آن نباشید، چون بعید به نظر میرسد بعد از این نیز دچار بیماریهای لثه، پوسیدگی و یا تغییرات کیستیک در اطراف این دندان شوید. فقط کافی است هر 1 یا 2 سال یکبار، یک عکس رادیوگرافی از دندانتان تهیه کنید تا مطمئن شوید هیچ عارضه جانبی وجود ندارد.
مراحل کشیدن دندان عقل چگونه است ؟
دشواری یا آسانی کشیدن این دندان بستگی به نحوه قرار گرفتن دندان در فک و میزان رشد آن دارد . دندان عقلی که بطور کامل از لثه بیرون زده باشد به راحتی دندان های دیگر کشیده میشود . اما دندان عقلی که هنوز در نیامده و اصطلاحا نهفته است نیاز به ایجاد برش در لثه و حتی برداشتن قسمتی از استخوان فک که روی دندان قرار گرفته دارد . در برخی از موارد هم مجبور به خارج کردن تکه ای دندان داریم .
ابتدایی ترین کار بی حس کردن دندان است که همانند بیحسی های دیگر در هنگام پر کردن دندان است . حتی در بسیاری موارد برای کنترل اضطراب بیمار از انواع مختلفی از داروهای مسکن استفاده میشود تا بیمار آرامش لازم برای این جراحی را داشته باشد . پس نگران نباشید و به دندان پزشک خود اعنماد کنید .
حتما بخوانید : درای ساکت یا حفره خشک دندان چیست ؟ |
مراقبت های لازم پس از کشیدن دندان عقل:
1- گاز استریل روی زخم را تا یک ساعت به کمک دندانهای مقابل با فشار نگه دارید.
2- از باز و بسته کردن و یا تعویض گاز خودداری نمایید.
3-آب دهان خود را به طور معمول فرو ببرید
4-حتی الامکان سه تا چهار ساعت از صحبت کردن پرهیز کنید.
5-بلافاصله پس از جراحی، ناحیه عمل شده را از روی صورت با کیسه یخ به طور متناوب(ده دقیقه به ده دقیقه) تا چند ساعت کمپرس کنید.
6-خونریزی خفیف تا ۶ ساعت پس از جراحی طبیعی است .
7-گاهی تا ۲۴ ساعت نیز ممکن است بزاق آغشته به خون باشد.
8- در صورت بروز خونریزی شدید، گاز استریل را روی هم تا کرده و در محل عمل شده به مدت یک ساعت به کمک دندانهای مقابل فشار دهید.
9- غالبا” پس از عمل جراحی درد وجود دارد. بهتر است قبل از بروز دردو از بین رفتن اثر داروی بی حسی از داروهای مسکن استفاده نمایید.
10- در صورت ادامه درد طبق دستور پزشک از مسکن تجویز شده میل نمایید. بروز تب تا یک درجه پس از عمل جراحی نشانه عفونت نمی باشد.
11- از آنجا که بدن برای ترمیم و بهبودی زخم نیاز به مواد غذایی کافی و پر انرژی دارد هیچ یک از وعده های غذایی را حذف نکنید.
12- در دوازده ساعت اول پس از جراحی غذاهای سرد و مایع استفاده شود و از روز بعد، رژیم غذایی معمول را شروع نموده و تا یک هفته از جویدن غذا روی ناحیه جراحی شده خودداری کنید.