عصب کشی دندان کودکان

عصب کشی دندان کودکان یکی از رایج ترین فرآیندهای درمان اعصاب در بین کودکان است. وقتی پوسیدگی دندان شیری به اندازه کافی عمیق باشد که به عصب برسد، کودک نیاز به عصب کشی دارد. در این فرآیند قسمت آسیب دیده عصب برداشته می شود و سطح باقی مانده با داروهای دیگر پر می شود.

به خاطر داشته باشید عدم توجه به دندان های شیری و اصرار بر باورهایی که هیچگونه پایه علمی نداشته میتواند باعث مشکلات متعددی نه تنها برای دندان های شیری کودک شما بلکه برای دندانهای دایمی وی نیز مشکلاتی را به همراه داشته باشد ، پس حتما به مراقب از این دندان ها توجه ویژه ای داشته باشید .

هدف از عصب کشی دندان کودکان چیست ؟

همانطور که در ابتدای این بحث اشاره کردیم توجه به دندان های شیری بسیار مهم است و به دلیل همین اهمیت است که دندانپزشکان به منظور حفظ و نگهداری از دندان های کودکان با توجه به شرایط وی اقدام به عصب کشی دندان کودکان میکنند . در حالت کلی میتوان هدف از عصب کشی دندان کودکان را در موارد زیر بررسی کرد :

  • حفظ یکپارچگی و سلامت دندان های کودک و همچنین سالم نگه داشتن بافت لثه کنار دندان.
  • عصب کشی دندان های پوسیده کودکان برای جلوگیری از عفونت دندان کودک و اطمینان از سلامت دندان های شیری او بسیار مهم است.
  • بعد از عصب کشی دندان شیری بهترین و بادوام ترین ماده ترمیمی که می توانیم روی دندان بگذاریم تاج است.

برخی از والدین فکر می کنند که عصب کشی دندان کودک نیاز به جراحی بسیار سختی دارد، اما در واقع عصب کشی به خودی خود یک فرآیند روال و عادی است.

عصب کشی دندان کودکان چگونه انجام میشود ؟

عصب‌ کشی دندان کودکان مانند دندان دائمی حتماً به عکس رادیوگرافی نیاز دارد .پس از مشاهده عکس توسط دندانپزشک، دندان موردنظر بی‌حس می‌گردد و پوسیدگی‌ها برداشته می‌شوند. اگر التهاب محدود به تاج دندان باشد پس از خارج کردن عصب تاج دندان ، خمیرهای مخصوصی داخل دندان قرار داده خواهد شد و سپس دندان شیری‌ترمیم و روکش می‌گردد اما اگر والدین کودک دیر اقدام کنند و التهاب ریشه دندان را نیز درگیر کرده باشد باید عصب ریشه دندان با وسایل مخصوصی خارج گردد.

سپس داخل ریشه و تاج دندان شیری با خمیرهای مخصوصی پر شود و دندان شیری‌ترمیم یا روکش گردد. تعداد جلسات موردنیاز برای عصب کشی دندان شیری بستگی به تشخیص متخصص دندانپزشک کودکان هنگام مشاهده عکس رادیوگرافی دارد . دراکثر موارد عصب کشی دندان کودکان را می توان در یک جلسه انجام داد اما اگر التهاب دندان گسترده باشد باید ار تعداد جلسات بیشتری استفاده کرد .

آیا دندان شیری هم ریشه و عصب دارد ؟

اغلب والدین بارها دندان‌های شیری افتاده کودکان را مشاهده کرده‌اند. وقتی این دندان‌ها می‌افتند ریشه آن‌ها به‌طور کامل تحلیل رفته است. به‌نحوی‌که حتی با گاز زدن مواد غذایی، دندان لق شده به‌راحتی می‌افتد. این امر باعث این تفکر در برخی والدین می‌گردد که این دندان‌ها ریشه ندارند!

در حقیقت تمام دندان‌های شیری اعم از قدامی یا خلفی دارای ریشه‌هایی هستند که حداقل 10 میلی‌متر طول دارند. این دندان‌ها در خلف (عقب فک) دارای چند ریشه مجزا هستند و به همین دلیل است که دندانپزشکان به مراقبت و توجه این دندان ها بسیار توصیه میکنند

همچنین باید بدانید که دندان‌های شیری دارای تمام اجزای دندان دائم هستند. دندان شیری همانند تمام دندان‌ها دارای دو قسمت تاج و ریشه می‌باشند که شامل مینا، عاج و بافت پالپی است که اصطلاحاً عصب دندان نامیده می‌شود.

ساختار دندان شیری چگونه است ؟

برای روشن تر شدن اینکه آیا مراقبت و اهمیت به دندان شیری واجب است یا خیر ، باید در مورد ساختار این دندان اطلاعاتی داشته باشید . این اطلاعات به شما در تصمیم گیری و آگاهی از اینکه آیا باید به این دندان ها توجه کرد یا خیر کمک خواهد کرد .

مهم است که بدانید ، تمام اجزایی که در یک‌دندان دائم وجود دارد در دندان شیری نیز در ابعاد کوچک‌تر وجود دارد.

اجزای دندان شیری را میتوان به صورت زیر مورد بررسی قرار داد :

1- مینای دندان :

تمام دندان‌ها چه دندان‌های شیری و چه دندان‌های دائمی، دارای پوشش خارجی به نام مینا هستند، مینای دندان سخت‌ترین ماده در بدن انسان است.

2- عاج دندان :

در زیر مینای دندان بخشی به نام عاج دندان وجود دارد عاج ازنظر وزنی متشکل از 70% مواد معدنی و 20% مواد آلی و 10% آب است. عاج نرم‌تر از مینای دندان است و ازنظر فیزیکی دارای خاصیت انعطاف‌پذیری بوده و این خاصیت باعث می‌شود از خرد شدن مینای شکننده‌ای که روی آن قرار دارد جلوگیری شود

3- سمان :

در سطح ریشه دندان بافت سختی وجود دارد که بسیار شبیه به استخوان بوده و سطح ریشه دندان را می‌پوشاند و سمان نام دارد سمان فاقد عروق است و توانایی بازسازی ندارد.

4- عصب دندان :

در زیر عاج دندان پالپ دندان که اصطلاحاً عصب دندان نامیده می‌شود وجود دارد. پالپ بافت پر عروقی است که در بخش مرکزی دندان قرار دارد و به دو بخش پالپ تاجی و ریشه‌ای تقسیم می‌گردد. بافت پالپ یا عصب دندان حاوی سلول‌های مختلف، عروق خونی و رشته‌های عصبی است.

به همین دلیل است که وقتی‌که دندان پوسیده می‌شود در مراحل اولیه پوسیدگی محدود به مینای دندان می‌باشد سپس پوسیدگی گسترش‌یافته و به ناحیه عاج دندان می‌رسد. اگر پوسیدگی درمان نشود و گسترش یابد ناحیه پالپ یا عصب دندان درگیر خواهد شد.

آیا خمیر دندان بدون فلوراید برای دندان مفید است حتما بخوانید : خمیر دندان بدون فلوراید چه ویژگی هایی دارد ؟

چه زمانی نیاز به عصب کشی دندان کودکان است ؟

با کمی دقت در رفتار و یا دانستن نشانه ها میتوانید تشخیص دهید که دندان کودکان دارای مشکل است و در نهایت با بررسی و ویزیت توسط دندانپزشک میتوان مشخص کرد که آیا نیاز به عصب کشی دندان کودکان در مواردی که نشانه یا نشانه هایی از جمله موارد زیر را دارند ، هست یا خیر ! پس حتما به نشانه های زیر دقت داشته باشید :

  • حساسیت شدید دندان کودک به سرما یا گرما
  • آبسه دندان
  • پوسیدگی دندان و عفونت شدید
  • التهاب یا قرمزی اطراف دندان آسیب‌دیده
  • شکستگی دندان که پالپ دندان را تحت تأثیر قرار دهد
  • درد شبانه دندان
  • پوسیدگی‌های عمیق که با رادیوگرافی مشخص شود نزدیک عصب دندان است
  • درد مداوم دندان هنگام جویدن یا حتی لمس کردن آن
  • دردناک و حساس شدن گره‌های لنفاوی
  • شل شدن غیرمنتظره دندان آسیب‌دیده
  • برخی از موارد ضربه خوردن دندان‌ها
  • حساسیت شدید دندان کودک به سرما یا گرما

در حالت کلی اگر پوسیدگی از مینای دندان فراتر رود و وارد عاج دندان شود گسترش یافته و عصب دندان را درگیر می کند . در این موارد باید دندان عصب کشی شود . اگر تخریب تاج دندان به حدی باشد که مواد پر کردنی دندان فضای لازم برای قرار گرفتن نداشته باشند می توان از روکش دندان شیری استفاده کرد .

انواع درمان در عصب کشی دندان کودکان

برای انجام عصب کشی دندان کودکان روش های مختلفی را میتوان پیشنهاد داد که هر کدام متناسب با وضعیت دندان کودک و به تشخیص دندانپزشک برای وی تجویز و انجام میشود ، از مهم ترین این روش ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد :

1- پالپوتومی

در صورتی که پوسیدگی دندان کودکان تنها  محدود به بخش بالای پالپ باشد لازم است تا از درمان پالیوتومی استفاده شود. در طی این روش درمان بخش سالم دندان تثبیت می گردد و تنها بخش آسیب دیده  ناحیه پالپ با کمک تکنیک های دندانپزشکی خارج می شود و درمان برای بیمار صورت می گردد. لازم به ذکر است که این روش درمان همانند سایر روش های دیگر لازم است تا در مرحله آخر توسط روکش دندان پوشانده شود .می توان گفت: این روش همانند عصب کشی دندان کودکان است و تنها در نوع فیشورسیلانت به کار رفته تفاوت دارند.

2- پالپکتومی

عصب کشی دندان شیری که فقط عصب تاج برداشته می شود چون زیر ریشه های دندان شیری جوانه های دندان های دائمی شکل گرفته است و امکان آسیب به دندان های دائمی وجود دارند و برای برداشت پالپ و عصب داخل دندان شیری با فایل این کار انجام می شود و در برخی موارد ، ممکن است این فایل ها از ریشه دندان شیری عبور کند و به جوانه دندان های دائمی آسیبی وارد شود.

تقریبا در همه ی جراحی های عصب کشی دندان های شیری کودکان که عفونت شدید به ریشه های آن وارد نشده باشد از عصب کشی نوع پالپتومی استفاده می شود و عصب ریشه دندان شیری برداشته نمی شود چون دندان شیری به طور موقت درون دهان قرار دارد و پس از مدتی از دهان بیرون می آید این روش کاربرد دارد.

اما در مواقع حاد ی که عفونت شدیدی در دندان شیری وجود دارد و هم چنین جوانه دندان دائمی زیر ریشه یی دندان شیری وجود ندارد از روش پالپکتومی استفاده می کنند به منظور خارج کردن عصب داخل دندان های شیری است .البته این مراحل در صورتی انجام می شود که اغلب والدین از عصب کشی دندان های شیری کودک خود ترس و واهمه دارند که مبادا به دندان های دائمی آن ها آسیبی وارد شود.

3- درمان غیر مستقیم پالپ

در مواردی که اختلال ایجاد شده پالپ به مقدار اندکی باشد، لازم است تا دندانپزشک کودکان تنها بخشی از پوسیدگی را برداشته و با کمک تجویز دارو های آنتی بیوتیک محل مورد نظر را درمان کند و در آخر محل پوسیدگی با کمک مواد مناسب پوشانده می گردد.

مزایا و معایب عصب کشی دندان کودکان کدام است ؟

عصب‌ کشی دندان کودکان در چند جلسه انجام می‌گردد ؟

تعداد جلسات عصب کشی و پر کردن و ترمیم دندان کودکان بستگی به عمق خرابی دندان و تعداد کانال‌های دندان دارد. همچنین هنگام عصب کشی دندان کودکان باید عصب‌های دندان را خارج کرد تا بتوان توی دندان را تمیز و پاک‌سازی کرد. دندان‌های جلویی که یک کانال بیشتر ندارند معمولاً هر دندان بین نیم ساعت تا ۱ ساعت وقت صرف می‌شود.

دندان‌های آسیاب کوچک و نیش معمولاً ۱ یا ۲ کاناله هستند و دندان‌های آسیابی که دارای ۴ کانال است زمان بیشتری می‌برد و شاید تا ۲ ساعت نیز طول بکشد. علاوه بر آن اگر متخصص دندانپزشک کودکان قصد گذاشتن روکش را بعد از عصب کشی داشته باشد کار گذاشتن آن حدود ۱ ساعتی وقت می‌برد.

مقابله با ترس کودک از عصب‌ کشی دندان

عصب کشی به عنوان یکی از روش های درمانی است که گاها حتی برای بزرگسالان نیز ترسناک است ، هرچند در حال حاضر روش های درمانی به گونه ای شده است که این ترس واضطراب را میتوان تا حد قابل توجهی تحت کنترل گرفت . پس با توجه به این موضوع ترس و نگرانی برای انجام عصب کشی دندان کودکان چندان دور از ذهن نیست .

اما این موضوع جای نگرانی ندارد ، چرا که دندانپزشک متخصص کودکان از روش‌های کنترل رفتاری کودک با توجه به وضعیت روحی وی استفاده خواهد کرد. این روش‌ها بر پایه تکنیک‌های روانشناسی کودک هستند. درصورتی‌که این روش‌ها مؤثر واقع نشود و کودک دچار اضطراب زیاد باشد باید از روش‌های آرام بخشی با دارو و بیهوشی عمومی استفاده گردد.

آیا عصب کشی دندان کودکان عوارض دارد ؟

یکی از مشکلات و عوارض عصب کشی دندان کودکان دارد ، استفاده از مواد بیهوشی و یا از ژل بی حس کننده دندان کودک برای کرخت کردن دندان است که می‌تواند برای کودکان عوارضی را در پی داشته باشد و کودک دچار بی حسی در ناحیه فک شود که این می‌تواند باعث اختلال در حرف زدن و یا غذا خوردن شود.

یکی دیگر از عوارض آن می‌توان به افزایش تپش قلب کودکان و رعشه در کودکان اشاره کرد. استفاده از ضد عفونی کننده در داخل دندان موجب التهاب، بروز عفونت و یا تیرگی دندان کودک شود. اما این عوارض در مقابل مزیت های مهم این روش گاها چندان چشمگیر نیست .

مراقبت های بعد از عصب کشی دندان کودکان

به منظور موفقیت درمان لازم است مراقبت های بعد از عصب کشی دندان کودکان با دقت انجام شود تا دوره درمان با موفقیت سپری شود ، پس حتما به نکات زیر توجه داشته باشید :

  1. دندانپزشک اطفال ، به والدین توصیه می کند تا نیم ساعت پس از انجام اعمال دندانپزشکی از دادن خوراکی به فرزندان خود اجتناب کنند.
  2. کودکانی که اعمال دندانپزشکی انجام داده اند ، باید به مدت ۲۴ ساعت از مصرف مواد غذایی سفت خودداری کنند.
  3. والدین باید مراقب باشند که کودکان ، آسیبی به لب و دهان خود در اثر بی حسی نزنند.
  4. احساس درد پس از انجام عصب کشی دندان ، مسئله ای عادی و طبیعی می باشد که در صورت نیاز متخصص دندانپزشک اطفال ، برای آن ها مسکن تجویز می کند.
  5. بروز حساسیت در تاج دندان ها تا مدتی پس از عصب کشی ، طبیعی بوده و جای هیچ گونه نگرانی ندارد ؛ چرا که به تدریج و به مرور زمان برطرف می شود.
  6. مسواک زدن پس از عصب کشی دندان ها ، اهمیت به سزایی دارد و توصیه می شود کودکان حداقل روزانه دو بار از مسواک و یک بار از نخ دندان استفاده کنند ؛ لازم به تذکر است ، در اطراف لثه دندان تحت درمان ، مسواک باید به آرامی زده شود تا از بروز التهاب و عفونت جلوگیری شود.
  7. توصیه می شود کودکان تا مدتی پس از عصب کشی از سمت دیگر دهان جهت جویدن مواد غذایی استفاده کنند.
  8. کودکان باید تا مدتی پس از عصب کشی دندان خود از مصرف مواد غذایی شیرین و چسبناک ؛ همچون آدامس ، شکلات ، شیرینی و از این قبیل موارد اجتناب کنند.
  9. استفاده از محلول آب و نمک ، تاثیر به سزایی در کاهش تورم و درد ناشی از عصب کشی دندان دارد ، بنابراین توصیه می شود استفاده از این محلول فراموش نشود.
  10. فشردن دندان ها بر روی هم اثرات جبران ناپذیری بر روی دندان ها می گذارد ؛ بنابراین توصیه می شود کودکان از انجام این کار خودداری کنند.

در چه مواردی کشیدن دندان توصیه می‌شود ؟

بهتر است ویزیت‌های منظم دندانپزشکی هر شش ماه یک‌بار برای کودک انجام شود و دندان‌ها به‌طور کامل معاینه گردند چراکه در غیر این صورت گاهی اوقات دندان شیر حتی با عصب‌کشی قابل نگهداری نیست

زیرا در برخی مواقع التهاب ریشه دندان به‌قدری گسترده شده است که برای جوانه دندان دائم جایگزین آسیب‌رسان می‌باشد و یا باعث تحلیل ریشه دندان شیری به‌صورت پیش رس گردیده است و در این مواقع دندان شیری با درمان‌های عصب‌کشی قابل‌درمان نیست و مجبور به کشیدن دندان شیری خواهیم شد. پس از کشیدن دندان‌های شیری زودتر از موقع مقرر باید وسایلی به نام فضا نگهدار در دهان کودک قرار داده شود تا فضای موردنیاز برای رویش دندان دائم حفظ گردد.

از ویژگی های پالپوتومی دندان شیری کودکان چه اطلاعاتی دارید ؟ حتما بخوانید : از روش پالپوتومی دندان کودکان چه اطلاعاتی دارید ؟

هزینه عصب کشی دندان کودکان

هزینه عصب کشی دندان کودکان یکی از سوالات رایج در میان والدین است ، در پاسخ به این سوال باید بگوییم که تعیین این هزینه به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی توان مقدار ثابتی برای آن تعیین کرد . در ادامه عواملی که بر روی هزینه عصب کشی و پرکردن دندان کودکان تأثیر گذار است را به طور خلاصه برای شما بیان می کنیم :

  • شرایط دندان زنده یا عفونی بودن آن
  • تعداد کانال های دندان و ریشه های آن
  • موقعیت دندان در دهان (شماره دندان)
  • متخصص یا عمومی بودن پزشک معالج

ولی در حالت کلی میتوان اینگونه گفت که معمولا هزینه عصب کشی دندان شیری کمتر از عصب کشی دندان آسیاب است زیرا تعداد کانال های آن کمتر است .

پاسخ به سوالات شما :

بسیاری از والدین با توجه به نگرانی هایی که دارند ، سوالات متعددی پیرامون نحوه عصب کشی دندان کودکان میپرسند ، هرچند ما تمام تلاش خود را کردیم تا به تمام این سوالات در این بحث پاسخ کامل دهیم ولی مرور سوالات زیر و پاسخگویی کوتاهتر به این سوالات میتواند برای شما مفید باشد:

  • چرا زمانی که دندان های شیری می افتند ، ریشه ندارند ؟

هر کدام از دندان های شیری ، تنها مدت زمان معینی درون دهان باقی می مانند و پس از گذشت این زمان ، به خودی خود افتاده و دندان دائمی ، جایگزین آن می شود ؛ بنابراین ، ریشه دندان های شیری در طی زمان ، به آرامی تحلیل رفته و در زمان ریزش ، ریشه آن به طور کامل از بین رفته است ؛ به همین علت در این زمان ، والدین تصور می کنند ، هرگز ریشه ای وجود ندارد.

  • عصب کشی دندان شیری در چند جلسه انجام می شود ؟

تعداد جلسات مورد نیاز به منظور انجام عصب کشی در کودکان ، توسط متخصص دندانپزشک اطفال ، با توجه به شرایط بیماران تعیین می گردد.

  • هزینه عصب کشی دندان کودکان چقدر می باشد ؟

هزینه عصب کشی دندان در هر کودک ، با توجه به پارامترهای بسیار گوناگون متفاوت بوده و پس از بررسی های مورد نیاز ، توسط متخصص دندانپزشک اطفال مشخص می گردد ؛ بنابراین به منظور کسب آگاهی بیشتر در این باره ، به پزشک مراجعه نمایید .

  • عصب کشی و یا کشیدن دندان کودکان ؟

پوسیدگی در دندان می تواند در بروز درد به هنگام خوردن مواد غذایی و یا در هنگام خواب به سراغ کودکان بی آید. بنابراین با مراجعه به موقع به پزشک می توان برای درمان آن اقدام کرد، و عصب کشی دندان کودکان را انجام داد. در حالی که تاخیر در مراجعه تنها می تواند با کشیدن دندان کودک بهبود یابد.

  • آیا عصب کشی دندان کودک همراه با درد است ؟

با وجود استفاده از نوعی بی حسی، کودکان به هنگام ترمیم و درمان دندان هایشان دردی را احساس نخواهند کرد. مگر آنکه پالپ های داخل دندان دچار عفونت و یا التهاب شده باشند. با از بین رفتن بی حسی دردی جزئی در محل عصب کشی کودکان به وجود خواهد آمد که با استفاده از مسکن های تجویز شده توسط پزسک، این درد تسکین می یابد.

  • عوارض عدم اقدام به عصب کشی دندان شیری کودکان

برخی از والدین به علت افتادن دندان های شیری به هنگام پوسیدگی، تصور می کنند این دندان ها اهمیتی نداشته و نیاز به مراجعه پزشک ندارد. اما بهتر است بدانید در صورت عدم عصب کشی دندان کودکان، پوسیدگی و خرابی می تواند به دندان های اطراف، و از همه مهم تر دندان های زیرین که پس از افتادن دندان های شیری دیده می شوند نفوذ کند.

تماس با مطب دکتر پیام حیاتی