ژنتیک و پوسیدگی دندان

ژنتیک را میتوان به عنوان عاملی موثر و محکم در بسیاری از بیماری ها و مشکلاتی که هر فرد با آن مواجه است ، شناخت . یعنی ژن‌های والدین و اجداد ما نقش تعیین‌کننده‌ای در بسیاری از ابعاد وجودی ما دارند. در مشکلات دهان و دندان نیز ژن‌ها نقش بسیار مهمی به صورت غیر مستقیم ایفا می‌کنند.

یکی از مهم‌ترین مشکلات دهان و دندان می‌تواند پوسیدگی دندان‌ها باشد که برخی از افراد عامل آن را ژنتیک می‌دانند. در واقع نمی‌توان گفت ما پوسیدگی دندانهایمان را به طور مستقیم از والدین و اجداد خود به ارث می‌بریم بلکه ما زمینه‌ی بروز این مشکل را به ارث برده و احتمال دارد بیشتر از دیگران به آن دچار شویم.

پوسیدگی دندان چگونه ایجاد میشود ؟

هرچند امروز سعی داریم تا حدودی پوسیدگی دندان را به ژنتیک و ژن های خانوادگی ربط دهیم ولی لازم است بدانید همیشه هم پای این ژن ها در میان نیست . باید بدانید که اگر فردی بیش از اندازه از مواد قندی و نشاسته ای استفاده کند و دندان های خود را تمیز نکند باکتری ها از این مواد تغذیه می کنند و باعث بوجود آمدن ماده شفاف و چسبنده ای روی دندان می شوند که به آن پلاک دندانی می گویند.

وقتی روی دندان پلاک ایجاد می شود اسید آن باعث ازبین رفتن مواد معدنی موجود در قسمت سخت دندان می شود که باعث ایجاد حفره و شکاف هایی در مینای دندان می شود که این اولین مرحله پوسیدگی می باشد.

تماس با مطب دندانپزشکی دکتر پیام حیاتی

بعد از فرسوده شدن مینای دندان باکتری سراغ لایه بعدی دندان (عاج دندان) می رود، ازآجا که عاج دندان نرم تر از مینای دندان است پس با سرعت بیشتری آسیب می بیند و پوسیدگی خیلی زود به عصب دندان می رسد.

علائم پوسیدگی دندان

حالا که با علت پوسیدگی دندان تا حدودی آشنا شدید و دانستید همیشه هم این پوسیدگی ها ارتباطی با ژنتیک ما ندارند ، لازم است به این موضوع توجه داشته باشید که فرقی نمیکند که این پوسیدگی به علت عدم توجه در بهداشت دهان و دندان ها ایجاد شود و یا به علت ژن هایی که ما از گذشتگان خود به ارث برده ایم ، در هر دو حالت معمولا نشانه های پوسیدگی دندان را میتوان در موارد زیر جست و جو کرد :

  • حساسیت دندان(نسبت به خوردن نوشیدنی های سرد،گرم و غذاهای شیرین و ترش)
  • دندان درد
  • بوجود آمدن لکه های قهوه ای با سیاه روی دندان
  • درد دندان هنگام جویدن
  • تغییر رنگ دندان
  • بوی بد دهان
  • گیر غذایی

نقش ژنتیک در پوسیدگی دندان

 پوسیدگی ژنتیکی دندان از مواردی است که در گروه کمترین علت های پوسیدگی  دندان بشمار می آید. زیرا اغلب پوسیدگی ها ناشی از عدم رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان است. شاید یک دندانپزشک مدت زیادی را صرف مداوای دندان پوسیده ی بیماران بکند. اما در عین حال با بیمارانی مواجه شود که با وجود رعایت بهداشت دهان و دندان خود باز هم دچار پوسیدگی دندان شده اند.

اهمیت نوشیدن شیر در جلوگیری از پوسیدگی دندان حتما بخوانید : اهمیت شیر در جلوگیری از پوسیدگی دندان ها

تنها یک راه برای تشخیص اینکه آیا ژنتیک مسئول پوسیدگی دندان شما هست یا نه وجود دارد.آن هم این است که شما باید از تمام شرایطی که ممکن است باعث پوسیدگی دندان شود اجتناب کنید. اگر دندان های شما با وجود جلوگیری از همه عوامل بیماری زا باز هم پوسیده شدند می توان گفت که این امر در ارتباط مستقیم با پوسیدگی ژنتیکی دندان است.

آیا ژنتیک در بیماری های پریودنتال نقش دارد؟

پریودنتیت، به یک بیماری التهابی گفته می شود که لثه ها و استخوان های نگهدارنده دندان ها را درگیر می کند. دو شکل از پریودنتیت وجود دارد. پریودنتیت تهاجمی (AgP) و پریودنتیت مزمن (CP). مطالعات اپیدمیولوژیک بر روی دوقلوها و خانواده هایی با نرخ AgP بالاتر نشان داد که عامل ژنتیکی بیش از ۵۰ درصد در ایجاد پوسیدگی در کودکان و ۲۵ درصد در بزرگسالان نقش دارد.

چندین واریانت ژنتیکی که در پریودنتیت پیچیده نقش دارند، شناسایی شده‌اند، اما هنوز یک تجزیه و تحلیل و تحقیق دقیق برای بررسی کامل و تایید سهم آنها در پاتوژنز این بیماری مورد نیاز است. تاکنون، ارتباط ۳۸ ژن با استفاده از رویکرد ژن کاندید یا با مطالعات ارتباط گسترده ی ژنومی (GWAS) با پریودنتیت مشخص شده است. مطالعات ژنتیکی سهم بیشتری از ژن ها را در ایجاد AgP در مقایسه با CP -که بیشتر در افراد مسن تر دیده می شود- نشان داده است.

همچنین، مطالعات نشان داده است که بیماران مبتلا به CP دارای یک نسخه DNA تغییر یافته هستند که در آن طول تلومر در افراد مبتلا در مقایسه با افراد سالم کوتاه تر بود. همچنین تحقیقات اخیر نشان داده است که ژنی به نام FAM5C در ایجاد AgP ، نقش دارد.

ژنتیک و پوسیدگی دندان چه رابطه ای با هم دارند ؟

چگونه میتوان تاثیر و ارتباط ژنتیک و پوسیدگی دندان را کاهش داد ؟

هرچند معمولا ژنتیک و ژن هایی که به ارث برده ایم ، پیروز است ، اما ما میتوانیم با برخی اقدامات پیشگیرانه از بروز بسیاری از مشکلات دهانی و دندانی متاثر از ژن ها را کاهش دهیم ، کافی است برای این موضوع به نکات زیر توجه داشته باشیم :

1- رعایت بهداشت دهان و دندان

اولین و مهمترین موضوع برای درامان ماندن از مشکلات دهانی مربوط به ژنتیک رعایت بهداشت دهان و دندان است . هنگامی که از بهداشت دهان و دندان صحبت میکنیم منظور اقدامات ساده اما مهمی است که میتواند به سلامتی دهان و دندان های ما کمک چشمگیری داشته باشد .

مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به طور منظم . فراموش نکنید با وجودی که رعایت بهداشت دهان و دندان برای همه امری ضروری است، اما کسانی که در اثر وجود عامل وراثت بیشتر در خطر ابتلا به بیماری ‌های لثه و پوسیدگی دندان هستند، باید نکات بهداشتی را به صورت ویژه و دقیق تری رعایت نمایند.

2- مراجعه منظم به دندانپزشک

مراجعات دوره ای و منظم ، جهت معاینه سلامت دندان ها و لثه ها از جمله مهم ترین نکاتی است که همواره به آن توصیه کرده ایم و افرادی که به این توصیه اهمیت داده اند ، توانسته اند مراقبت های کاملتری از وضعیت دهان و دندان خود داشته باشند .

به خاطر داشته باشید که مراجعه منظم به دندانپزشک و معاینه دندان ها از نظر وجود یک بیماری خاص ، می تواند کمک کند تا وجود مشکلات احتمالی قبل از آنکه شدت یافته و عوارض جدی برای بیمار به همراه داشته باشند، شناسایی و درمان شود.

همه چیز در رابطه با اهمیت ویتامین D و سلامت دندان ها حتما بخوانید : اهمیت ویتامین D در سلامت دندان ها

3- ترک دخانیات :

استفاده از دخانیات خود یک عامل مهم در پوسیدگی دندان هاست . هرچند این مورد چندان ارتباطی با ژنتیک ما ندارد ، اما پوسیدگی دندان و بسیاری از مشکلات دهانی و دندانی در میان افرادی که از دخانیات استفاده میکنند ، بیشتر از افراد عادی است ، پس لازم است استفاده از آن ار کنترل و یا به طور کامل قطع نمایید

به خاطر داشته باشید سیگار  یکی از مهم ترین عوامل در به خطر افتادن سلامت دندان ها و لثه ها استعمال دخانیات، از جمله سیگار است و بنابر گزارش تحقیقات انجام گرفته در آکادمی پریودنتولوژی آمریکا، استعمال دخانیات مانند سیگار از مهم ترین دلایل بروز پریودنتیت و شدت یافتن این بیماری به شمار می ‌رود.

4- رعایت رژیم غذایی مناسب

یک رژیم غذایی سالم و غنی از مواد معدنی و مغذی برای سلامت دهان و دندان، علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن می تواند باکتری های مضر که موجب پوسیدگی دندان و عفونت لثه ها می شوند را نیز از بین ببرد. علاوه بر این تحقیقات انجام گرفته در حوزه سلامت دهان و دندان نشان می دهد افراد چاق بیشتر در معرض ابتلا به بیماری ‌های پریودنتیت قرار می‌ گیرند. خوراکی های چسبناک و نوشیدنی های اسیدی از جمله مواد غذایی خطرناک برای سلامت دهان و دندان محسوب می شوند که موجب افزایش جرم و پلاک دندان ها شده، احتمال پوسیدگی و عفونت لثه ها را افزایش می دهند.

مراجعه به یک متخصص پریودنتیست جهت معاینه دندان ها و لثه ها – یک متخصص پریودنتیست دهان، دندان و لثه ها را از نظر وجود نشانه های نگران کننده که در ابتلا به بیماری ‌های پریودنتیت نقش دارند، بررسی می کند. وی با این کار می تواند از بروز بیماری پریودنتیت مزمن جلوگیری کرده، روال مشخصی برای مراقبت از دهان و دندان به بیمار ارائه کند.

تماس با مطب دکتر پیام حیاتی