آیا می دانید علت سوراخ شدن دندان چیست ؟

سوراخ شدن دندان

سوراخ شدن دندان چیزی است که از پوسیدگی دندان و آسیب دیدن دندان حاصل می شود. پوسیدگی دندان می تواند هم روی پوشش بیرونی دندان (مینای دندان) و هم روی لایه داخلی دندان (به نام عاج) تأثیر بگذارد. این همان مشکلی است که بسیاری از افراد به علت عدم توجه به بهداشت و توصیه های بهداشتی به آن دچار می شوند .

وقتی مواد غذایی با کربوهیدرات هایی مانند نان ، غلات ، شیر ، سودا ( نوشیدنی گازدار ) ، میوه ، کیک یا آب نبات روی دندان های شما باقی می مانند ، باکتری های موجود در دهان شما آنها را به اسید تبدیل می کنند. باکتریها ، اسید ، مواد غذایی باقی مانده و بزاق شما برای تشکیل پلاک با یکدیگر ترکیب می شوند که این پلاک به دندان می چسبد. اسیدهای موجود در پلاک ، مینای دندان را در خود حل می کنند و سوراخ هایی در دندان شما ایجاد می کنند.

چه عواملی باعث سوراخ شدن دندان می شود ؟

سوراخ دندان در اثر تجمع پلاک ایجاد می شود. پلاک (plaque)، لایه ای چسبناک است که روی دندان ها را می پوشاند و مخلوطی از چندین ماده است:

• باکتری
• بزاق دهان
• اسید
• ذرات ریز غذا

باکتری در دهان همه افراد وجود دارد. پس از خوردن و نوشیدن مواد غذایی که حاوی قند هستند، باکتری های درون دهان قند ها را به اسید تبدیل می کنند. پس از خوردن مواد قندی، پلاک به سرعت بر روی دندان ها تشکیل می شود. به همین دلیل، مسواک زدن دندان ها به طور منظم از اهمیت زیادی برخوردار است.

همانطور که گفته شد، پلاک به دندان ها می چسبد و اسید موجود در پلاک، به آرامی مینای دندان (enamel) را می فرساید. مینا، لایه ای محافط و سخت است که روی دندان ها را می پوشاند و از دندان، در برابر پوسیدگی محافظت می کند. هر چه مینای دندان ضعیف تر شود، احتمال پوسیدگی و سوراخ شدن دندان بالاتر می رود.

احتمال پوسیدگی و سوراخ شدن دندان در همه وجود دارد؛ با این حال، در برخی افراد احتمال بیشتری وجود دارد. فاکتور هایی که شانس پوسیدگی دندان را افزایش می دهند، عبارتند از:

• مصرف بی رویه مواد غذایی قندی یا اسیدی.
• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان؛ برای مثال، استفاده نکردن از مسواک و نخ دندان به صورت روزانه.
• عدم دریافت فلوراید (fluoride) به مقدار کافی
• خشکی دهان
• اختلالات غذا خوردن مانند بی اشتهایی عصبی (anorexia) و پرخوری عصبی (bulimia)
• رفلاکس معده (acid reflux disease) که باعث فرسایش مینای دندان ها می شود.

سوراخ شدن دندان، در دندان های عقبی بیشتر اتفاق می افتد. دندان های عقبی، شیار ها و فرورفتگی های زیادی دارند و ذرات مواد غذایی به راحتی در آن ها تجمع پیدا می کنند. به علاوه، مسواک زدن و تمیز کردن این دندان ها دشوار تر است.

حتما بخوانید : از علت آبسه لثه کودکان چه اطلاعاتی دارید ؟

علایم و نشانه های سوراخ شدن دندان کدام است ؟

بهتر است به این نکته توجه داشته باشید که سوراخ شدن دندان و ایجاد حفره در آن در مراحل اولیه قابل مشاهده نیست و شما آنرا نمی بینند و درمان آنها برای دندانپزشکان در صورت کوچک بودن بدون درد و آسان تر است. علائم حفره بسته به مرحله پوسیدگی دندان متفاوت است. به همین دلیل است که در اوایل ، ممکن است فرد متوجه سوراخ نشود. در زیر علائم و نشانه های حفره را به ترتیب بروز نوشته شده است:

• یک ناحیه سفید روی دندان
• یک ناحیه خاکستری یا به عبارت دیگر تاریک روی دندان
• منطقه ای از پوسیدگی قابل مشاهده در اشعه ایکس
• حساسیت به غذاهای گرم ، سرد یا شیرین
• یک سوراخ در دندان
• درد دندان
• حساسیت به فشار
• یک عفونت
• درد شدید دندان
• تشکیل آبسه دندان یا چرک در نزدیکی دندان یا لثه
• بوی بد دهان
• طعم بد دهان
• صورت متورم
• تب

به خاطر داشته باشید با مشاهده هر کدا از این علایم لازم است به دندانپزشک خود مراجعه و نسبت به درمان اقدام نمایید

روش های درمانی سوراخ شدن دندان

اگر دندان های شما حساس شده اند و یا دندان درد دارید، توصیه می شود که به دندان پزشک مراجعه کنید. دندان پزشک با انجام معاینه، می تواند پوسیدگی و محل سوراخ شدن دندان را تشخیص دهد. البته، همه پوسیدگی ها و حفره های دندان را نمی توان با معاینه تشخیص داد. به همین دلیل، ممکن است دندان پزشک به عکس رادیوگرافی دندان (dental X-ray) نیاز پیدا کند.

روش های متعددی برای درمان حفرات ایجاد شده در دندان وجود دارد. درمان مناسب، بر اساس شدت پوسیدگی انتخاب می شود. معمولا دندانپزشک برای درمان این قبیل مشکلات یکی از روش های زیر را انتخاب میکند ، که عبارتند از :

1- پر کردن دندان (tooth fillings)

7رکردن دندان یک روش ساده برای مواردی است که دندان دچار آسیب دیدگی های سطحی باشد ، در چنین شرایطی دندان پزشک با استفاده از مته مخصوص (drill)، ناحیه پوسیده دندان را می تراشد و بر می دارد. سپس، دندان با موادی از قبیل آمالگام ، طلا و یا کامپوزیت رزین پر می شود. انتخاب اینکه دندان با کدام یک از این مواد پر شود به عهده و نظر بیمار صورت میگیرد.

2- روکش دندان (crown)

در مواردی که شدت پوسیدگی بیشتر است، دندان پزشک روکش یا سرپوشی را بر روی دندان قرار می دهد. روکش (crown)، به طور اختصاصی برای دندان فرد ساخته می شود و جایگزین تاج طبیعی دندان (natural crown) می شود. در این روش از درمان پیش از گذاشتن روکش، دندان پزشک بخش پوسیده دندان را بر می دارد. در این روش نز شما این امکان را دارید تا نوع روکش دندان خود را انتخاب کنید

3- عصب کشی (root canal)

عصب کشی دندان را میتوان به عنوان روش سوم و برای درمان نهایی دندان در موقعیتی که شما دچار سوراخ شدن دندان شده اید دانست . قطعا این موضوع را میدانید که پوسیدگی می تواند فعالیت اعصاب دندان را مختل کند. زمانی که پوسیدگی بر اعصاب دندان تاثیر می گذارد، برای نجات دندان، عصب کشی یا روت کانال (root canal) انجام می شود.

در این روش درمانی دندان پزشک بافت عصبی، مویرگ های خونی و سایر نواحی پوسیده را بر می دارد. سپس، وجود یا عدم وجود عفونت بررسی می شود. در برخی موارد، دارویی بر روی ریشه دندان قرار داده می شود. در نهایت، دندان پزشک دندان را پر می کند و در صورت نیاز، روکشی بر روی دندان قرار می دهد.

نحوه ترمیم دندان سوراخ شده چگونه است ؟

امروزه ترمیم دندان سوراخ شده بسته به میزن پوسیدگی انجام می گیرد و اگر با دیدن اولین علایم پوسیدگی اقدام مناسب را انجام دهید کمترین درد را تجربه خواهید کرد. ابتدای که دندان شما شروع به پوسیدگی می کند درد زیادی احساس نمی کنید دلیل آن مقاومت مینای دندان از رسیدن پوسیدگی به ریشه دندان است. در دهان ما باکتری های زندگی می کنند که بعضی از آنها مفید هستند و بعضی از آنها که ب واسطه تغذیه به دهان وارد می شوند خطرناک می باشند.

این ما هستیم که با رعایت بهداشت دهان و دندان خود از تعداد باکتری های بد می کاهیم. علاوه بر باکتری جرم گیرفتن دندان و پلاک نیز باعث می شوند سلامت مینای دندان تحدید شود. وجود این عوامل در دهان باعث ایجاد پوسیدگی و سوراخ شدن دندان می شود.

مینای دندان با کمک سلول های بنیادین سعی می کند خود را بازسازی نماید و سوراخ ایجاد شده در دندان را ترمیم نماید. به تازگی متخصصین تلاش می کنند به واسطه تولید سلول های بنیادین ترمیم دندان بدون پر کردن آن را عملی نمایند؛ اما این کار به کندی پیش می رود.

نحوه ترمیم دندان سوراخ شده

همانطور که گفتیم پزشک بعد از عکسبرداری از دندان میزان پوسیدی دندان را تشخیص خواهد داد. اگر سوراخ شدن دندان به ریشه رسیده باشد و بیمار هنگام جویدن غذا و خوردن نوشیدنی های گرم و سرد احساس درد داشته باشد باید ریشه دندان درمان شود. بعد از گذراندن مراحل عصب کشی ترمیم دندان بسته به نوع دندان انتخاب می شود.

حال اگر دندان بیش از اندازه سوراخ نباشد و یا عصب کشی آن پایان یافته باشد بسته به نوع دندان و میزان پوسیدگی نوع ترمیم دندان سوراخ شده انتخاب می شود. برای ترمیم سوراخ شدن دندان آسیاب بهترین گزینه استفاده از آمالگام است. چرا که این ماده مقاومت مناسبی دارد و بیمار می تواند سال ها زیادی با این دندان مواد غذایی را بجود. اگر میزان سوراخ شدگی در دندان آسیاب زیاد باشد پزشک از روکش دندان نیز ممکن است استفاده نماید.

ترمیم دندان سوراخ شده جلو

ترمیم دندان های پوسیده جلو به نحو دیگری است. از آنجایی که امالگام ماده ای تیره رنگ است اصولا از آن برای دندان جلویی استفاده نمی شود مگر اینکه پزشک بخواهد بعد از درمان دندان خالی شده جلو آن را روکش نماید. برای ترمیم دندان جلویی بعد از عصب کشی ممکن است پزشک با کامپوزیت آن را ترمیم نماید.

کامپوزیت ماده ای است که در دندانپزشکی ساخته می شود و جزء ارزان قیمت ترین انواع زیباسازی دندان به شمار می آید. اگر تعداد دندان های ترمیم شده جلویی زیاد باشد ممکن است پزشک لمینت را انتخاب نماید چرا که مقاومت بیشتری دارد و از طرفی آن را بعد از قالب گیری در لابراتوار ساخته می شود.

چه کسانی بیشتر دچار سوراخ شدن دندان می شوند

بسیاری از مردم فکر می کنند فقط کودکان دچار سوراخ شدگی دندان می شوند ، اما با افزایش سن ، تغییراتی در دهان شما ایجاد می شود. هرچه پیرتر می شوید ، لثه ها از دندان های شما جدا می شوند. آنها همچنین به دلیل بیماری لثه می توانند از بین بروند. این امر ریشه دندان های شما را در معرض پلاک دندان قرار می دهد. و اگر غذاهای پر قند یا پر کربوهیدرات زیادی مصرف می کنید ، احتمال ابتلا به سوراخ شدگی ها بیشتر است.

بهتر است بدانید که پوسیدگی دندان 97٪ افراد در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می دهد ، به این معنی که بیشتر افراد در معرض سوراخ شدن دندان هستند. میان وعده های مکرر نوشیدنی های شیرین ، شیرینی و نشاسته می توانند در ایجاد پوسیدگی دندان نقش داشته باشند. این غذاها و نوشیدنی ها با باکتری های موجود در دهان ارتباط برقرار کرده و اسید ایجاد می کنند که باعث فرسایش مینای دندان می شود.

 بدون مراجعه به دندانپزشک ، این اسید مینا و حفره ها را می خورد. سوراخ شدن دندان در کودکان بیشتر دیده می شود ، اگرچه در هر سنی ممکن است ایجاد شود. در بزرگسالانی که از پرکردگی قدیمی تر استفاده می کنند ممکن است در امتداد لبه های این پرکردگی دچار پوسیدگی دندان شوند که به مرور زمان ضعیف و شکسته می شود.

عقب رفتن لثه ها ، که بسیاری از بزرگسالان با افزایش سن تجربه می کنند ، همچنین می تواند خطر ایجاد حفره را افزایش دهد – داشتن لثه کمتر ، دندان بیشتری را در معرض پلاک ، باکتری و اسید قرار می دهد و باعث آسیب پذیری بیشتر در برابر پوسیدگی می شود. دندانهایی که کمتر توسط لثه محافظت می شوند ، نسبت به گرما ، سرما و فشار حساسیت بیشتری دارند.

حتما بخوانید : هزینه عصب کشی دندان چقدر است ؟

عوارض سوراخ شدن دندان کدام است ؟

سوراخ دندان درمان نشده و بیماری لثه در نهایت منجر به از دست دادن دندان‌ها می‌شود.بدون مراقبت حرفه‌ای، سوراخ بزرگ‌تر شده، خطر عفونت را افزایش داده و دردناک تر می‌شود. عفونت می‌تواند باعث ایجاد آبسه‌های دندانی و پاکت‌های چرک در نزدیکی دندان آسیب دیده شود. این پاکت‌ها بسیار دردناک هستند و اغلب نیاز به عصب کشی دارند. خطر گسترش عفونت نیز وجود دارد.

سوراخ شدگی دندان اغلب با پیشرفت بیشتر باعث ایجاد حساسیت دندان می‌شود. همچنین ممکن است باعث نمایان شدن اعصاب داخلی شده و یکپارچگی ساختاری دندان را به خطر بیندازد. در نهایت ممکن است به ایجاد عفونت و التهاب مداوم تبدیل شود. در نتیجه، دندانپزشک باید پوسیدگی را در اسرع وقت حذف کرده تا از پیشرفت آن جلوگیری کند.

پرکردن دندان از تجمع باکتری‌ها یا پلاک‌ها در داخل حفره‌ها که ممکن است منجر به عفونت‌های جدی شود، جلوگیری می‌کند. آن‌ها همچنین استحکام دندان را افزایش داده تا از شکستن و ترک خوردن دندان (درمان دندان های ترک خورده) جلوگیری کنند. در نتیجه، به شما توصیه می‌کنیم که هنگام شناسایی سوراخ دندان مراقب باشید تا از آسیب بیشتر به دندان‌های خود جلوگیری کنید.

چگونه از سوراخ شدن دندان جلوگیری کنیم ؟

همانگونه که توضیح داده ایم سوراخ شدن دندان یکی از مهم ترین و آشکارترین نشانه های پوسیدگی دندان است به همین منظور ، رعایت مداوم بهداشت دندان بهترین راه پیشگیری از ایجاد حفره در دندان و عوارض آن است. به همین دلیل همواره به مراجعین و همراهان عزیز مطب دندانپزشکی دکتر حیاتی ، رعایت نکات زیر را توصیه میکنیم :

• مسواک زدن دو بار در روز
• نخ دندان کشیدن روزانه
• استفاده از خمیر دندان یا دهان شویه که حاوی فلوراید
• محدود کردن میان وعده بین وعده های غذایی
• کاهش در مصرف نوشیدنی های شیرین و مصرف کمتر شیرینی و نشاسته
• اجتناب از مصرف دخانیات
  

و نکته مهم و طلایی اینکه حتما برای بررسی وضعیت بهداشت و سلامت دندان های خود لازم است ، حداقل سالی دوبار به دندانپزشکی مراجعه کنید تا وضعیت سلامت دندان ها بررسی و مشکلاتی دندانی در همان مراحل اولیه شناسایی و درمان شود .