اباتمنت ایمپلنت چیست ؟

اباتمنت ایمپلنت چیست؟ چه کاربردی دارد؟ اینها سوالاتی هستند که بیشتر افراد میپرسند بهتر است بدانید که در ایمپلنت برای نصب دندان پروتزی یا همان تاج دندان بر روی فیکسچر، از واسطه ای استفاده می شود به نام اباتمنت. در حقیقت اباتمنت نقش یک تکیه گاه را دارد که در درست قرار گرفتن قسمتی از ایمپلنت و پروتز کمک کننده است.

واژگان رایج در ایمپلنت

در پروسه درمان ایمپلنت قطعا نام هایی را در میان صحبت های پزشک معالج خود شنیده اید که ممکن است برای شما آشنا نباشد و حتی نامفهوم . در اینجا سعی کرده ایم با برخی از این کلمات شما را آشنا کنیم:

1- ایمپلنت

ایمپلنت دندانی به پیچ ساخته شده از جنس تیتانیوم گفته می شود که در استخوان فک کاشته میشود و جایگزین دندان از دست رفته می شود. ایمپلنت دندانی میتواند یک پارچه و یا دو تکه باشند و توسط پیچ اتصال قسمت آباتمنت و ریشه به هم وصل شوند. تلرانس قطعات ایمپلنت دندان بسیار پایین و گاه تا کمتر از 8 میکرون می بایست باشد که دستگاههای ساخت شرکت Nomura قابلیت دستیابی به این حد بالای دقت را دارا می باشند.

ایمپلنت دندان در حقیقت جایگزینی برای ریشه دندان است در مواقعی که به هر دلیل ریشه دندان از بین برود. مجموعه ایمپلنت به استخوان فک جوش خورده و همانند ریشه دندان خود فرد عمل می کند. تاج مصنوعی بر روی ایمپلنت نصب می شود تا ظاهری زیبا و طبیعی به دندانهای فرد داده شود. قسمتهای مختلف ایمپلنتهای معمول عبارتند از: فیکسچر، اباتمنت و کاور اسکرو

2– فیکسچر

این قطعه در نقش ریشه مصنوعی دندان عمل کرده و میتوان گفت مهمترین قطعه مجموعه ایمپلنت دندان می باشد. جنس آن معمولاً از تیتانیوم خالص و یا آلیاژ تیتانیوم با آلومینیوم و وانادیوم جهت افزایش استحکام و سختی می باشد تا بدن آن را پس نزند. فیکسچر به همراه کاور اسکرو در مرحله اول کاشت ایمپلنت استفاده می شود. دندانپزشک فیکسچر درون حفره دندانی که کشیده شده و یا حفره ای که خود با دریل ایجاد نموده است قرار می دهد.

سپس روی آن را با کاوراسکرو پوشانده و لثه را بر روی آن بخیه می زند. به طور معمول برای جوش خوردن کامل فیکسچر به استخوان فک، درفک بالا 5 ماه و فک پایین 3 ماه زمان لازم است.از آنجا که فیکسچر در تماس مستقیم با استخوان فک و لثه دندان قرار دارد لذا دقت در تولید آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این فیکسچرها توسط ماشینهای CNC مخصوص در ابعاد و اندازه گام و قطرهای مختلف تولید شده و در اختیار دندانپزشک قرار می گیرد.

سطح فیکسچرها بایستی صافی سطح میکروسکوپیک داشته باشد. برای این منظور سازندگان از روشهایی نظیر گریت بلاست، اچ کردن و … برای دستیابی به این حد از صافی سطوح استفاده می کنند. سطوح این فیکسچرها گاهی توسط مواد خاصی مثل هیدروکسی آپاتیت پوشش دهی می شوند. برخی سازندگان بر این باورند که این نوع پوشش دهی جوش خوردن فیکسچر به استخوان فک را سرعت می بخشد.

حتما بخوانید : درای ساکت یا حفره خشک دندان چیست ؟

3- کاور اسکرو

پیچ کوچکی است که برای جلوگیری از ورود آلودگی و خون به داخل فیکسچر بر روی آن نصب می شود. کاور اسکرو درست بعد از قرارگیری ایمپلنت در داخل فک بر روی آن قرار می گیرد و در مرحله دوم کاشت دندان که طی آن اباتمنت بر روی فیکسچر نصب می شود، برداشته می شود. طراحی آن به گونه ای است که به صورت کامل و دقیق در داخل فیکسچر قرار میگیرد. نوعی از کاوراسکروها حالت عمومی داشته و قابلیت قرارگیری بر روی چند ایمپلنت با قطرهای متفاوت را دارا می باشند.

5- هیلینگ اباتمنت

پس از جوش خوردن کامل فیکسچر به استخوان فک، لثه از روی آن کنار زده شده و قطعه ای موسوم به هیلینگ اباتمنت بر روی فیکسچر سوار می شود. هیلینگ اباتمنت به شکل گیری لثه قبل از قالبگیری کمک نموده و مانع از پوشیده شدن ایمپلنت توسط لثه می گردد. در واقع کمک می کند تا لثه به جای روی ایمپلنت در اطراف آن شکل بگیرد. به طور معمول، هیلینگ به مدت دو هفته بر روی ایمپلنت باقی می ماند و پس از آن جای خود را به اباتمنت میدهد.

6- اباتمنت

اباتمنت ایمپلنت به عنوان اتصال دهنده فیکسچر و تاج دندان عمل کرده و در اندازه ها و شکلهای گوناگون به بازار عرضه می شوند. جنس اباتمنتها معمولا از مواد زیست سازگار نظیر آلومینا، تیتانیوم، تیتانیوم با روکش طلا و یا زیرکونیوم می باشند. امروزه اباتمنتهای آلومینایی و زیکونیایی از مقبولیت بیشتری برخوردارند چرا که منجر به ایجاد هاله خاکستری روی دندان در اثر تابش نور نمی شوند.

7- پیچ استخوان

این دستگاه ها قادر به تولید قطعات دقیق و ریز مورد استفاده در پزشکی و دندان پزشکی نظبر پینهای جراحی، پیچ استخوانهای ارتوپدی (Orthopedic bone screws )، پیچهای کوچک دندانپزشکی و … از موادی مختلف نظیر 303 stainless steel ، 316 stainless steel ، 440 stainless steel ، تیتانیوم و … مس باشند. این دستگاه ها از تکنولوژی پیشرفته CAD/CAM برای نمونه سازی سریع قطعات استفاده می نمایند.

پیچ استخوان ارتوپدی مشابه پیچهای معمولی است با این تفاوت که در داخل سوراخهای از پیش ایجاد شده در داخل استخوان قرار گرفته و مانع حرکت استخوانهای شکسته می گردد. نوع دیگری از پیچ استخوانها بگونه ای طراحی شده اند که نیاز به سوراخکاری قبلی ندارند. این نوع پیچهای استخوانی Self Tapping برای اتصال استخوانهای با بافت اسفنجی استفاده می شوند و می توانند با کنار زدن بافت اسفنجی استخوان مسیر خود را درون استخوان باز کنند (Self-Tapping ).

انواع رایج اباتمنت ایمپلنت

اباتمنت ها را میتوان به 4 گروه کلی تقسیم کرد :

1- اباتمنت های موقتی

2- پیش ساخته (صاف و زاویه دار)

3- سفارشی (تیتانیوم، زیرکونیا (اکسید زیرکونیوم) و فلزات دیگر)

4- اباتمنتهایی که برای اتچمنت های اوردنچر استفاده میشوند (اتچمنت های توپی، نوع ارا، لوکیتور و …)

اباتمنت ها ممکن است به صورت مستقیم و یا زاویه دار نسبت به تنه اصلی باشد که هر کدام کاربردهای خاص خودش را دارد و این دندانپزشک هست که نوع و زاویه مناسب اباتمنت را با توجه به ناحیه درمان انتخاب میکند.

ویژگیهای اباتمنت ایمپلنت

سایر ویژگیهای اباتمنت ایمپلنت که هنگام کاشت ایمپلنت باید در ذهن باشد، عبارتند از:

1- نوع پروتزی که روی اباتمنت سوار میشود (روکش دندان، بریج ثابت یا دندان مصنوعی)

2- نحوه اتصال ترمیم به اباتمنت (با چسب دندان، پیچ یا ضمایم مخصوص)

3- موقعیت ایمپلنت در داخل دهان (به طور کلی در عقب دهان که فشار زیادی در هنگام جویدن اعمال میشود از اباتمنتهای بزرگتر استفاده میشود)

حتما بخوانید : عکس CBCT چه کاربردی دارد ؟

انواع اتصال اباتمنت ایمپلنت

اتصال باتمنت ایمپلنت به روش های مختلفی صورت میگیرد  که عبارتند از :

1- اتصال دندان به اباتمنت با چسب دندان

در این حالت سطح آن را، صاف و هموار است. ترمیم با کمک چسب مخصوص دندان به اباتمنت چسبانده میشود ( درست همانند چسباندن روکش به دندان). مزیت مهم این روش زیبایی بیشتر دندان ایمپلنتی است.

2- اتصال دندان به اباتمنت با پیچ لَگ

در این نوع ترمیم، اباتمنتی یک سوراخ رزوه دار در وسط ، دارد. ترمیم با پیچ به اباتمنت وصل میشود به طوری که پیچ از روکش دندان عبور کرده و به سوراخ رزوه دار اباتمنت میرسد. پس از این که پیچ در جای خود قرار گرفت، سوراخ روکش با رزین کامپوزیت پوشانده و بسته میشود. مزیت این روش این است که نگهداری و ترمیم و تعویض روکش در هنگام لب پر شدن، شکستن یا هر مشکل دیگر، بسیار ساده تر است.

3- اتصال دندان به اباتمنت ایمپلنت با ضمایم مخصوص

اباتمنتهایی که با ضمایم مخصوص به ترمیم متصل میشوند معمولا در مواردی استفاده میشوند که قرار است دندان مصنوعی بر روی ایمپلنت سوار شود. ضمایم نری ایمپلنت در ضمایم مادگی دندان مصنوعی چفت میشود.

این اباتمنتهای پیش ساخته به دندان مصنوعی امکان حرکت میدهند اما به اندازه ای در جای خود محکم و ثابت هستند که فرد بتواند با خیال راحت و بدون نگرانی از بابت لغزش و بیرون آمدن دندان، غذا بجود، صحبت کند و معاشرت داشته باشد. صرفنظر از نوع زایده ای که در پروتز چفت میشود، بخش مادگی که در دندان مصنوعی تعبیه شده است پس از مدتی نیاز به تعویض خواهد داشت.

4- اباتمنتهای راویه دار

اباتمنتها همیشه موازی با پایه ایمپلنت دندان کار گذاشته نمیشود. از اباتمنت زاویه دار زمانی استفاده میشود که ایمپلنت نسبت به پروتزی که قرار است روی آن قرار بگیرد، زاویه دارد. هدف اصلی از طراحی اباتمنت زاویه دار، این است که در نهایت همه دندانها و اباتمنتها موازی یکدیگر قرار بگیرند.

اباتمنت ایمپلنت سفارشی چیست ؟

اباتمنتهای سفارشی پس از قالب گیری از بخش بالایی ایمپلنت توسط متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت دندان، در آزمایشگاه یا دندانسازی ساخته میشود. اندازه، شکل و مواد مورد استفاده در این نوع اباتمنت، بستگی به شرایط دارد. معمولا هر نوع اباتمنتی را میتوان در آزمایشگاه ساخت، خواه سطح آن صاف و هموار باشد، سوراخ رزوه دار داشته باشد یا قرار باشد ضمایمی در آن در نظر گرفته شود که در دندان مصنوعی چفت شود.

در صورتی که روکش و اباتمنت یک تکه باشند، پیچ از روکش و اباتمنت ایمپلنت عبور میکمند تا این ساختار یک تکه را به رزوه های داخلی ایمپلنت دندان وصل نماید. هر نوع اباتمنتی که انتخاب شود، پس از وصل کردن آن به ایمپلنت قالب گیری انجام میشود و تاج مصنوعی دندان طراحی و ساخته میشود تا روی آن نصب گردد.