عکس CBCT چیست ؟

عکس CBCT دندانپزشکی از پیشرفت های بسیار مهم در تکنولوژی تصویربرداری دندان می باشد. این روش جدید امکان مشاهده سه بعدی نسوج نرم و سخت را بدون تغییر در اندازه ها: Distortion و یا بزرگنمایی: Magnificationامکان پذیر ساخته است و اطلاعات حاصله با تکنیک CBCT در تشخیص, طرح درمان و انتخاب روش مناسب مکانوتراپی نقشی بسیار موثر و دقیق ایفاء می نمایند. بدین صورت که از ترکیب اسکن سطحی: Surface Scanning و اسکن”تحت سطحی-حجمی” Sub- Surface Volumetric Scanning ماتریکس سه بعدی بوجود می آید که بنحوی دقیق مدل آناتومیکی نسوج سخت و نرم صورت و جمجمه بیماران را طراحی نموده و قابل رؤیت می سازد.

CBCT به زبان ساده

زمانی که عکسبرداری دندان و دهان انجام شده توسط تجهیزات اشعه ایکس نتیجه بخش نباشد و نتوانند تشخیص مناسبی را انجام دهند از رادیو گرافی CBCT انجام میشود. رادیو گرافی CBCT با اشعه مخروطی خود میتواند تصویرهای بسیار عمیق و خوبی را ثبت نماید تا دندانپزشک بتواند نوع بیماری را تشخیص دهد. رادیو گرافی CBCT نوعی از رادیولوژی دندان میباشد که عکس دندان و کلیه استخوان و بافت های نرم دهان را بصورت سه بعدی تصویربردای میکند. از جمله ویژگی های این نوع رادیوگرافی دندان باید به آمادگی کم فرد اشاره نمود. مانند سایر روش های عکسبرداری دیگر نیاز نیست تا فرد برای انجام عکسبرداری آمادگی کامل داشته باشد.

البته نکته ای که در رادیو گرافی CBCT وجود دارد این است که نباید به صورت مداوم انجام شود زیرا اشعه آن ممکن است باعث بروز مشکلاتی در فرد شود. لباس هایی که برای این نوع رادیولوژی دندان باید به تن داشته باشید نیز بسیار مهم است و باید لباس های راحت و گشاد به تن کنید. از به همراه داشتن وسایلی همچون جواهرات، عینک، دندان مصنوعی و سنجاق سر نیز باید خودداری شود زیرا موجب ایجاد اختلال در عکس میشود.

از روش رادیو گرافی CBCT‌ که یکی از مدرن ترین روش های رادیوگرافی دندان است برای تشخیص و درمان مشکلات ارتودنسی دندان مورد استفاده قرار میگیرد. از جمله کاربردهای رادیو گرافی CBCT میتوان به در اختیار دادن تصاویر از دندان های نهفته به پزشک معالج، تشخیص اختلالات مفصلی، قرار گیری بسیار دقیق ایمپلنتها، ارزیابی و بررسی فک، سینوس و مجاری عصبی، تشخیص تومورهای فک، تشخیصی ساختار استخوان ها، تشخیص منبع و منشا درد و جراحی ترمیمی اشاره نمود.

روش عکسبرداری CBCT  چگونه است ؟

روش عکسبرداری دستگاه رادیو گرافی CBCT نیز بدین صورت است که ابتدا دستگاه با زاویه ۳۶۰ درجه به دور سر میچرخد و بعد از چندین عکسبرداری پی در پی آنها را در کنار یکدیگر قرار میدهد تا در نتیجه یک عکس سه بعدی به دست آید. دستگاه میتواند در یک دور چرخش به دور سر حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ عکس را ثبت نماید که این عکس ها همگی دو بعدی بوده و پس از انجام فرایندی یک عکس سه بعدی به دست می آید. بعد از انجام رادیو گرافی CBCT‌ نیز هیچگونه دردی برای بیمار به وجود نخواهد آمد و میتواند بلافاصله بعد از آزمایش فعالیتهای روزمره خود را از سر بگیرد.

عکس OPG چه استفاده ای دارد حتما بخوانید : عکس OPG چیست ؟

10 کاربرد اصلی عکس CBCT  که جالب است بدانید

1- تکنولوژی CBCT تأثیر اساسی در تصویربرداری فک و صورت داشته است.

2- CBCT نباید جایگزین پانورامیک یا رادیوگرافی-های معمولی در نظر گرفته‌شود بلکه باید به عنوان یک روش تکمیلی برای کاربردهای خاص باشد.

3- تکنیک CBCT مخصوصاً برای تصویربرداری دنتوماگزیلوفاسیال طراحی شده است و پتانسیل بهبود و ارتقاء تشخیص های پیشرفته در دندان‌پزشکی را دارد. استفاده ی بالینی از تصاویر CBCT از ناحیه ی دهان و ماگزیلوفاسیال در جراحی دنتو آلوئولار و ماگزیلوفاسیال، ایمپلنتولوژی، دندان‌پزشکی عمومی و تخصصی افزایش یافته‌است.

عکس CBCT چه کاربردهایی دارد

4- شاید بیشترین کاربرد عکس CBCT در طراحی قرار دادن ایمپلنتهای دندانی باشد.

5- CBCT تصاویر کراس سکشنال از ارتفاع استخوان آلوئولار، پهنا و زاویه را تأمین میکند و به طور دقیق ساختارهای حیاتی نظیر کانال عصبی آلوئولار تحتانی در مندیبل و یا سینوس در ماگزیلا را ترسیم میکند.

6- تصویربرداری CBCT در تشخیص، ارزیابی و آنالیز ارتودنسی و آنومالیهای ماگزیلوفاسیال استفاده شده‌است.

7- عکس CBCT موقعیت دندان های نهفته و اضافی و رابطه ی آنها را با ریشه های مجاور یا دیگر ساختارهای آناتومیک نمایش میدهد. همچنین میتواند اطلاعاتی درباره ی خصوصیات مورفولوژی و ابعاد کام، شیب دندان، تحلیل ریشه و عرض استخوان آلوئول موجود برای حرکت باکولینگوال دندان کسب شود.

8- CBCT تصاویر مالتی‌پلانار و سه بعدی از کندیل و ساختارهای اطراف را تأمین میکند تا آنالیز و تشخیص خصوصیات مورفولوژی استخوان، فضای مفصل و عملکرد دینامیک، که کلید های مهم جهت تأمین نتایج درمان مناسب در بیماران با علائم و نشانه های درد و کاهش دامنه حرکت مفصل ، را سهولت بخشد.

9- تصویربرداری CBCT می‌تواند خصوصیات بیماری مفصلی دژنراتیو، آنومالی های تکاملی کندیل، انکیلوز و بیماری آرتریت روماتوئید را ترسیم کند.

10- عکس CBCT می تواند در ارزیابی بسیاری از بیماریهای فکین، به ویژه مشکلات دندانی مانند کانین های نهفته، دندان های اضافی، دندان های شکسته شده یا دونیم‌شده، ضایعات پری اپیکال و بیماریهای پریودنتال کمک‌کننده باشد.

رادیوتراپی حتما بخوانید : رادیوتراپی چیست ؟

CT چه تفاوتی با CBCT دارد ؟

Computed Tomography یک روش تصویربرداری است که به اختصار CT نامیده می شود، جهت تهیه تصاویر کراس سکشنال (مقطعی) استفاده و اسکنر CT شامل تیوب اشعه X و یک مجموعه از آشکارسازها (دتکتورها) می باشد که دتکتور اشعه x خارج شده از بیمار را اندازه می گیرد. امروزه معرفی دستگاههای CBCT با دوز کمتر، هزینه پایین و دقت بیشتر در اندازه گیری های کرانیوفاسیال استفاده از CT را محدود نموده است. لذا استفاده از CBCT در کلینیک طی سالهای اخیر افزایش یافته است.

CT مدیکال با CBCT در مورد منبع اشعه X دتکتورها و الگوهای بازسازی متفاوت است. اساس تکنیکCBCT، دسته پرتو مخروطی است که بر روی دتکتور دو بعدی متمرکز شده است. دسته پرتو یکبار و یک دور چرخش 360 درجه را انجام داده و تولید یک سری تصاویر دو بعدی می نماید. سپس این تصاویر به صورت داده های سه بعدی بوسیله الگوریتم پیچیده CBCT که feld kamp و همکاران در سال 1984 ارائه دادند، در می آید. همچنین CBCT نسبت به Compact , CT بوده که استفاده از آن را در کلینیک دندانپزشکی آسان می سازد. مهمترین استفاده از CBCT در کلینیک شامل درمانهای جراحی ایمپلنت و جراحی های ماگزیلوفاسیال است.

دقت بالای تصاویر بدست آمده از CBCT و امکان تهیه تصاویر سه بعدی از ساختارها و امکان اندازه گیری روی تصاویر، باعث استفاده بیشتر CBCT در بسیاری امور تشخیصی و درمانی دندانپزشکی شده است. با وجود اینکه اسکن CBCT هنوز برای همه درمانهای ارتودنسی استفاده نمی شود، به هر حال برای بیماران با آنومالی های کرانیوفاسیال، شکافهای صورتی و یا در موارد جراحی ارتوگناتیک،تصاویر دقیق CBCT مزایای بسیاری دارد.

مزایای عکس CBCT نسبت به CT

CBCT نسبت به CT دارای مزایایی است که عبارتند از :

1- محدودیت اشعه ایکس:

کاهش سایز ناحیه تابش اشعه توسط کولیماسیون اشعه باعث کاهش دوز میگردد. عکس CBCT این قابلیت را دارد که اشعه را برای کارهای تشخیصی خاص به مناطق ویژه ای محدود کند.

2- دقت تصویر:

از آنجا که Volumetric data از ساختارهای مکعبی کوچکی به نام وکسل تشکیل شده است، سایز آنها دقت تصویر را تعیین میکند. در CT و کسلهای anisotropic به کار میرود که عمق آنها 2-1 میلیمتر است، در حالی که در CBCT و کسلها ایزوتروپیک(در ابعاد x، y و z برابر هستند) بوده و در دامنه ای بین 4/0-125/0 میلیمتر واقع اند.

3- زمان سریع اخذ تصویر:

از آنجا که همه تصاویر basis در یک چرخش منفرد عکس CBCT به دست می آیند زمان تصویربرداری سریعتر است.

4- کاهش دوز:

دوز موثر تابش CBCT در دامنه متوسط 3/50-6/3 میکروسیورت، نسبت به CT کاهش بسیاری دارد، دامنه متوسط CT برای فک پایین 3324-1320 میکروسیورت و برای فک بالا 1420-1031 میکروسیورت میباشد.

5- کاهش آرتیفکت:

عکس CBCT  نسبت به CT، آرتیفکت فلزی کمتری را نشان میدهد.

 

متخصص بیماری های دهان و دندان