انکیلوز شدن فک و دندان چیست ؟
انکیلوز شدن دندان که به آن فک جوش شدن استخوان نیز گفته مى شود به معناى اتصال مستقیم دندان به استخوان است.در شرایط عادى دور دندان را لیگامان پریودنتال پوشانده است و بین دندان و استخوان فاصله وجود دارد. تشخیص انکیلوز دندان با معاینات بالینی و نیز تصاویر رادیوگرافی صورت می‌گیرد.
از نظر بالینی دندانی که انکیلوز شده است کوتاه‌تر از دندانهای مجاور است یا نسبت به آنها اندکی جابجا شده است. عدم حرکت دندان و قرار گرفتن دندان در سطحی پایین‌تر از سطح دندانهای مجاور یا بالاتر بودن کناره‌های لثه، از جمله علائم بالینی انکیلوز دندان هستند.
علل بروز انکیلوز شدن دندان
انکیلوز دندان با تعدادی از عوامل ایجاد کننده همراه است. برخی از علل شایع و رایج بروز انکیلوز دندان عبارتند از:
- التهاب یا عفونت ریشه دندان و استخوان فک. این وضعیت اغلب با بیماری لثه و آسیب مستقیم به دندان همراه است.
- مشکل همراه با متابولیسم طبیعی استخوان همچنین یکی از علل اصلی بروز انکیلوز دندان است.
- گرایش‌های مادرزادی و عوامل ارثی نقش بسیار مهمی در بروز انکیلوز دندان ایفا می‌کنند.
- هر گونه مشکل ساختاری در حفره دهان، مانند فشار زبان یا شکاف بین غشاهایی که اطراف دندان هستند، همچنین می‌توانند منجر به ایجاد این وضعیت شوند.
در حالیکه انکیلوز دندان ممکن است در کودکان بیشتر ظاهر شود، این بیماری می‌تواند افراد را در هر سنی، به ویژه بزرگسالانی که در معرض ضربه و آسیب قرار دارند، تحت تأثیر قرار دهد.
فک جوش بودن یا انکیلوز دندان عقل چطور ایجاد می شود؟
در این عارضه، رباط پریودنتال توسط یک پل استخوانی از بین رفته و ریشه دندان به استخوان آلوئولار متصل می شود. در اطراف ریشه دندان نوعی بافت لثه قرار دارد که به آن رباط پریودنتال گفته می شود. این رباط از یک طرف به ریشه دندان و از طرف دیگر به استخوان متصل است. این اتصال باعث می شود که دندان در جای خود ثابت بماند. بنابراین استخوان فک و دندان هیچ گونه اتصالی به هم ندارند و از طریق این رباط به هم متصل شده اند.
زمانی که دندان انکیلوز می شود، پلی از مواد استخوان به نام سمنتوم بین ریشه و استخوان فک ایجاد می شود. در نتیجه، دندان به فک متصل می شود و نمی تواند از لثه بیرون بزند . انکیلوز دندان می تواند هم در دندان های شیری و هم دائمی رخ دهد و می تواند در هر مرحله ای از رشد دندان رخ دهد.
در صورتی که این عرضه در طول رشد دندان رخ دهد، فک جوش بودن دندان مانع از بیرون زدن کامل آن از لثه می شود. اگر دندان انکیلوز شده دندان شیری باشد، دندان دائمی در زیر آن باقی می ماند و نمی تواند از لثه بیرون بزند. در نتیجه، دندان دائمی نهفته خواهد شد. هر تعداد از دندان می توانند دچار این عارضه شوند.
پس از رشد دندان، فک جوش بودن می تواند هرگونه تغییر و حرکت دندان را مختل کند. در این حالت، دندان های مجاور و استخوان آلوئولار در کودک در حال رشد، الگوی طبیعی رشد خود را ادامه می دهند؛ در حالی که دندان فک جوش در لثه باقی می ماند. در نتیجه، ممکن است دندان ها دچار در هم ریختگی گردند.
 |
حتما بخوانید : درد فک و بررسی علل و عوامل آن |
علل ابتلا به فک جوش بودن دندان عقل چیست؟
همان طور که گفته شد، رشد دندان دائمی می تواند یکی از علل ابتلا به انکیلوز دندان باشد، اما عوامل دیگری نیز در این عارضه نقش دارند:
- عفونت دندان یا فک در اثر بروز یک جراحت قدیمی
- عفونت لثه که درمان نشده است و به آن بی توجهی شده است.پ
- فشار به دندان
- در برخی موارد، ژنتیک عامل مهمی در ابتلا به این عارضه است
- فقدان فضای کافی در فک یا لثه که می توانند باعث فک جوش بودن دندان عقل شود
فک جوش بودن دندان عقل چه مشکلاتی را ایجاد می کند؟
فک جوش بودن دندان عقل موجب عوارضی مثل :
- درد
- تورم، قرمزی یا خونریزی لثه
- تورم فک
- طعم بد در دهان به خصوص در ناحیه مورد نظر
- سردرد یا درد ناگهانی در فک
- اشکال در باز کردن فک
- احتمال تورم غدد لنفاوی در گردن
درمان انکیلوز دندان
درمان دندان انکیلوز شده با استفاده از درمان‌های معمول ارتودنسی ممکن نیست. با این حال، بسته به هر مورد، گزینه‌های درمان مختلفی در اختیار بیمار قرار دارند:
1- جابجا نمودن دندان (Luxation)
جابجا نمودن دندان به شکستن مکانیکی جوش خوردگی (انکیلوز) بدون فشردن رگ‌های نوک ریشه است که دندان را تغذیه می‌کنند. این کار را میتوان با استفاده از فورسپس مناسب انجام داد، به این صورت که دندان را با فورسپس محکم گرفته و آن را به آرامی در جهات گونه- زبان (buccolingual) و مزیال- دیستال (mesiodistal) حرکت داد.
پس از روند بهبود، اتصال الیاف پریودنتال لیگامان مجددا ترمیم می‌شود تا اجازه دهد دندان به صورت طبیعی به رشد خود ادامه دهد. پس از جابجا نمودن دندان میتوان از نیروی ارتودنتیک استفاده نمود، تا دندان به سطح مطلوب برسد.
2- کورتیکوتومی (Corticotomy)
3- دارو
داروهای ضد التهاب بدون نسخه، مانند ایبوپروفن، ممکن است تا حدودی باعث تسکین درد شوند. با پزشک خود در مورد شل کننده‌های عضلانی نسخه ای برای درد شدید صحبت کنید. در صورت وجود مفصل ملتهب، گزینه دیگری که پزشک‌تان ممکن است در نظر بگیرد تزریق کورتیکواستروئید است.
در موارد خاص، پزشک شما ممکن است مسکن، یک داروی ضد افسردگی و یا داروهای ضد اضطراب تجویز کند. مهم است بدانید که، داروها اغلب تنها مشکلات اساسی را برطرف می‌کنند و ممکن است عوارض جانبی ناخواسته داشته باشند.
4- روش‌های دندانپزشکی
بسیاری از پزشکان در حال حاضر آگاه هستند که دندانپزشکان ویژه آموزش دیده می‌توانند بروز مکرر تریسموس TMJ را کاهش دهند. این دندانپزشکان ممکن است ایجاد یک بایت (دندانهای نیش) هموارتر با اصلاح خط قرارگیری دندان ها و یا جایگزینی هر دندان از دست رفته،پر شده و یا روکش که ممکن است باعث نامرتبی دندانهایتان شود را توصیه کنند.
5- روش‌های جراحی
فقط در شرایط نادر و بسیار شدید ، افراد مبتلا باید کوندیلوتومی یا عمل جراحی جایگزینی مفصل فک با مفصل مصنوعی را درنظر بگیرند. این جراحی‌ها تنها باید به عنوان آخرین راه حل وقتی همه گزینه‌های غیر جراحی دیگر ناتوان شده اند در نظر گرفته شود.
اگر یک پزشک متخصص این توصیه ها را به عنوان اولین قدم مطرح کرد، عاقلانه است که برای دریافت نظر دوم با یک دندانپزشک عصب عضله مشورت شود چون خطر عوارض وجود دارد.
 |
حتما بخوانید : دندان قروچه چیست ؟ |
6 – درمان‌های خانگی
از آنجا که قفل شدن فک توسط یک اسپاسم عضلانی ایجاد می‌شود، یک درمان کلیدی آزاد کردن عضله است. چند نفس آهسته و عمیق بکشید و یک کمپرس گرم مرطوب روی صورت خود قرار دهید. پزشک شما می‌تواند برخی از ورزش‌های خاص که عضلات آرواره ها را مورد هدف و کشش قرار می‌دهد توصیه کند.
اگر اغلب هنگام صحبت کردن تلفن خود را بین سر و گردن خود قرار می‌دهید، بدانید که این وضعیت می‌تواند به فک و عضلات گردن شما آسیب برساند.
با درمان ارتودنسی میتوان انکیلوز دندان را برطرف کرد ؟
درمان ارتودنسی قادر است انکیلوز دندانهای جلوی فک بالا را به خوبی درمان نماید. با این روش، روی دندان‌ها براکت قرار داده می‌شود و روی قوس دندانی، سیم کمانی از جنس تیتانیوم-نیکل یا سیم کمانی فلزی استنلس استیل مورد استفاده قرار می‌گیرد. در جای مناسب در استخوان آلوئولار و بین دندانهای مولر و پرمولر میکرو ایمپلنت‌هایی کار گذاشته می‌شوند. سپس زنجیر الاستیکی میکرو ایمپلنت‌ها و براکت‌های روی دندان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کند تا بتواند دندان‌ها را جابجا نماید.
کشیدن دندان انکیلوز شده
کشیدن دندان فک جوش آسان است. ابتدا جراح فک، دندان و بافت های اطراف را بی حس می کند. سپس در خط لثه برشی ایجاد می کند و بافت های اطراف را از آن جدا می کند. با ایجاد چنین منفذی، دندانپزشک ابزار باریکی را وارد می کند تا پیوند دندان با استخوان را سست کند و بتواند کار کشیدن را راحت انجام دهد.
پس از این اقدامات، دندانپزشک از ابزار خاصی برای خرد کردن دندان استفاده می کند. این کار ظرافت و دقت بالایی می خواهد زیرا ریشه دندان، کانال ها و انتهای اعصاب نزدیک دندان انکیلوز شده باید کاملا بی حس شده باشند.
سپس با استفاده از ابزاری انبر مانند دندان را به عقب و جلو حرکت داده و آن را لق می کند. بعد از کشیدن دندان ، بیمار باید گاز استریل را برای مدتی روی جای دندان فشار دهد تا خونریزی بند بیاید. پس از آن، باید تا چند هفته جوانب احتیاط را رعایت کرده و استراحت کافی و مصرف آنتی بیوتیک را فراموش نکند، تا جای دندان بدتر نشود.
