درمان مجدد ریشه ؟
درمان مجدد ریشه یکی از روش های درمانی است که معمولا در شرایطی خاص برای بیمار توسط دندانپزشک توصیه میشود . این روش درمانی بستگی زیادی به شرایط بیمار و مهارت و تجربه دندانپزشک دارد. لازم است بدانید برخی علایم هشدار دهنده ای وجود دارد که نشان می‌دهند شکست درمان قریب الوقوع خواهد بود یا فاکتور خطر مهمی برای درمان مجدد وجود دارد. شکستگی مشهود ریشه، عمق زیاد پروب تا نوک ریشه و شکستگی‌های مشهود در کف دندان موانعی جدی در انجام درمان هستند و امید چندانی به آنها نیست.
در صورتی که پوسیدگی یا آسیب دیدگی به بخش مرکزی دندان یعنی پالپ که محفظه حاوی رگهای خونی و عصبی است، برسد باید دندان تحت درمان ریشه قرار بگیرد. اگر درمان ریشه به موقع صورت نگیرد، دندان از بین رفته و باید کشیده شود. برای درمان چنین دندانی باید درمان ریشه (که به اشتباه عصب کشی نامیده می شود) انجام شود.
پس از درمان ریشه، دندان با روکش یا ترمیمهای دیگر محافظت میشود. در صورت مراقبت درست دندان عصب کشی شده میتواند تا آخر عمر سال مانده و برایتان کار کند. اما این امکان نیز وجود دارد که دندان به درستی التیام نیافته و مجدداً دردناک شده و نیاز به درمان پیدا کند. ممکن است این اتفاق ظرف چند ماه یا چند سال پس از درمان اولیه ریشه اتفاق بیفتد. در صورت بروز چنین اتفاقی، می‌توانید با درمان مجدد ریشه، دندان را نجات دهید. در این صورت باید عمل دیگری انجام شود تا عامل درد شناسایی و برطرف شود.
عوامل تعیین کننده درمان مجدد ریشه :
دلایل متعددی برای عدم موفقیت درمان اولیه ریشه دندان وجود دارد. پیش از انجام درمان مجدد، متخصص اندودانتیکس (درمان ریشه) باید مشخص کند آیا عامل شکست درمان اولیه برطرف شده یا مجدداً باعث شکست درمان خواهد شد. از جمله دلایلی که باعث شکست درمان اولیه میشود عبارتند از برداشت یا دبریدمان ناکافی بافت‌ها، ناقص بودن مهر و موم، عدم شناسایی و درمان بخشی از ساختار ریشه، نشت دادن تاج و یا شکستگی عمودی ریشه.
 |
حتما بخوانید : درمان ریشه |
تخلیه باکتری‌ها و عفونت، هدف اصلی درمان مجدد ریشه است. با این که از نظر آماری امکان استریل کردن ریشه وجود ندارد اما هدف نهایی کاهش بار آنها برای تسریع فرآیند التیام و بازسازی یا ترمیم بافت‌ها است.
از جمله مهمترین دلایل هایی که میتوان به عنوان عوامل شناخه شده برای درمان مجدد ریشه شناخت ، در موارد زیر خلاصه میشود :
1- ارزیابی دندان
مهم است توجه کنید که اهمیت استراتژیک دندان، نقش حیاتی در تعیین انجام درمان مجدد خویش ایفا می‌کند. آیا دندان قرار است اباتمنت (پایه روکش) باشد و چیزی به آن متصل شود یا خیر؟ آیا دندان در ناحیه زیبایی لبخند قرار دارد؟ آیا عملکرد اکلوژن دندان مناسب است؟ سن بیمار چقدر است؟ در بیماران جوان‌تر ممکن است به هر قیمتی که شده حفظ دندان اولویت داشته باشد تا استخوان پیرامون آن محافظت شود.
در صورتی که برنامه ای برای انجام درمان ارتودنسی جامع در پیش باشد، حفظ دندان ضرورت دارد. در بیمارانی که سن بیشتری دارند مصرف داروها یا مشکلات پزشکی ممکن است دندانپزشک را از کشیدن دندان به علت خطرات آن برحذر دارد. در هر صورت وضعیت دندان و به طور کلی وضعیت بیمار باید پیش از تصمیم گیری کاملاً بررسی شود. به همین دلیل است که در هر درمانی نه تنها در درمان مجدد ریشه ویزیت لازم و ضروری است .
2- ارزیابی وضعیت لثه
پیش از انجام هرگونه درمان ریشه، اولین ابزاری که استفاده میشود پروب است که برای اندازه گیری عمق پاکت پریودنتال و عمق ریشه مورد استفاده قرار می‌گیرد. پاکت پریودنتال به شیار بین لثه و دندان گفته میشود. این کار برای شناسایی مشکلات پریودنتال است که ممکن است ثبات در آن در بلند مدت را تهدید نماید. در صورتی که عمق پاکت بیش از ۳ میلی‌متر باشد باید وضعیت لثه بیشتر بررسی شود. ممکن است این وضعیت منشأ پریودنتال داشته یا منشأ آن اندودنتیک باشد که به صورت ضایعه پریودنتال خود را نشان می‌دهد.
به طور کلی عمق و پهنای پاکت باید در نظر گرفته شود. پاکِت‌های پهن و بزرگ معمولاً زایده های پریودنتال هستند. پاکت‌های باریک ممکن است نشانگر شکست عمودی ریشه یا ضایعات ترشحی با منشأ اندودنتیک باشند. همچنین لقی و حرکت دندان باید اندازه گیری و ثبت شود. دندانهایی که نواقص استخوانی زیادی دارند ممکن است ارزش سرمایه گذاری بلند مدت نداشته باشند. هزینه درمان مجدد ریشه و پریودنتال در مجموع ممکن است متجاوز از هزینه کشیدن دندان و جایگزینی آن با پروتز مصنوعی تمام شود.
3- مشکلات درمانی و پزشکی
حساسیت درمان ریشه دندان باعث میشود گاهی درمان بدرستی و استاندارد انجام نشود. برخی از این اشتباهات قابل ترمیم نیستند. اغلب سوراخ شدن ساختاردندان را میتوان ترمیم نمود که بسته به میزان پیوستگی پریودنتال، ممکن است موفقیت آمیز باشد. سوراخ شدن تاج در مقایسه با سوراخ شدن نوک ریشه، پیش آگهی بدتری دارد. با این حال زمان اهمیت زیادی داشته و اغلب در صورتی که از سوراخ شدن ساختار مدت زیادی می‌گذرد، پیش‌آگهی آن نامطلوب خواهد بود.
انسداد مجرای ریشه ممکن است منجر به شکست درمان شود چرا که عفونت درمان نشده باقی می‌ماند. در صورتی که دندانپزشک مهارت کافی داشته باشد ممکن است بتواند با فایلی که انحنا دارد این ناحیه را دوباره شکل دهی و باز کند. گاهی اوقات ممکن است تنها با جراحی برداشتن نوک ریشه درمان شود.
گاهی اوقات ، ممکن است مجرای کاذبی تشکیل شود که از ساختار طبیعی ریشه تبعیت نمیکند. به جز در مواردی که مجرای دوم وجود داشته باشد مانند ریشه مزیال دندان مولر بالایی یا ریشه دیستال دندان مولر پایینی، در موارد دیگر احتمال دستیابی دوباره به مجرای واقعی کم است. در صورتی که چنین عاملی باعث شکست درمان اولیه شده باشد، بهترین کار کشیدن دندان یا ترکیبی از درمان مجدد ریشه و جراحی می‌باشد.
مراحل و روش درمان مجدد ریشه دندان
اگر شما جزو آن دسته از مراجعین و بیمارانی هستید که نیاز به درمان مجدد ریشه دارید لازم است بدانید مراحل و روش این درمان بصورت زیر انجام میشود :
مرحله اول درمان مجدد ریشه
در این مرحله پس از برداشتن پوسیدگی و ترمیمهای قبلی ، از تاج دندان مسیری جهت ورود به فضای داخل دندان و کانالها ایجاد میگردد.این مرحله به عنوان یکی از مراحل مهم این درمان شناخته میشود چرا که لازم است پوسیدگی های جدید و ترمیمی های قدیمی به طور کامل و درست برداشته شود .
مرحله دوم درمان مجدد ریشه
در این مرحله از درمان مجدد ریشه ، تمام مواد پر شده قبلی در کانالها را توسط وسائل باریک سوزن مانندی ( بنام فایل ) خارج نموده و پس از نفوذ تاانتهای کانال در صورت امکان سراسر ریشه را توسط این وسایل از سایز کوچک به بزرگ تمیز و پاکیزه می کنیم. این مرحله نیز دارای اهمیت بسیار زیادی است
مرحله سوم درمان مجدد ریشه
در این مرحله با مواد مخصوص صورتی رنگی ( به نام گوتا پرکا ) ، کانال تمیز و پاکیزه شده را پر و مسدود می‌کنیم تا میکروبها نتوانند در این فضاها وارد شوند. به خاطر داشته باشید این مرحله برای جلوگیری از عفونت های احتمالی دندان بسیار مهم است
در تمام مراحل فوق، طول کارکرد وسایل بکار برده شده تا انتها کانال توسط رادیوگرافی و وسایل دیجیتالی کنترل می گردد و در نهایت تاج دندان ، پانسمان شده و جهت ترمیم و یا روکش کردنِ دندان به دندانپزشک مربوطه ارجاع می گردید.
اصطلاح غلط عصب کِشی یا عصب کُشی تنها اقدامی کم و جزئی از مراحل فوق می باشد و لفظ درمان مجدد ریشه (ری اندو) اصطلاح صحیح می باشد.
 |
حتما بخوانید :مراقبت های لازم پس از درمان ریشه |
درمان مجدد ریشه با جراحی
درمان مجدد با جراحی آخرین راه حل درمان ریشه است. با این حال به ندرت چنین چیزی به عنوان درمان اصلی توصیه میشود مگر این که موانع کرونال دندان برای درمان مجدد ریشه و خطر فروپاشی دندان زیاد باشد. درمان مجدد با روش جراحی، به عنوان یک درمان مستقل تنها علائم شکست درمان را برطرف می‌نماید اما با علت عدم موفقیت که عفونت داخل مجرای ریشه است، کاری ندارد.
در صورتی که درمان مجدد با جراحی، به عنوان درمان مستقل انتخاب شود باید با جراحی قطع نوک ریشه و پر کردن آن (رتروفیل) با کمک میکروسکوپ همراه باشد. همچنین برخی دندانپزشکان نمونه برداری از بافت برداشت شده و ارسال آن برای ارزیابی بافت شناسی را توصیه می‌کنند.
برخی از خطاهای پزشکی مانند ایجاد برآمدگی در مجرا، دنبال کردن مسیر اشتباه در مجرا، پر کردن بیش از حد ریشه و سوراخ کردن ساختارها همگی ممکن است با ترکیبی از رویکردهای غیر جراحی و سپس رویکرد جراحی برای درمان مجدد ریشه برطرف شود. در حقیقت درمان مجدد پیش از انجام جراحی پیامدهای بالینی را بهبود می‌بخشد. خطاهای جراحی را میتوان با قطع نوک ریشه و پر کردن باقی مانده نوک ریشه برطرف نمود. بنابراین تمامی عفونت داخل مجرا درمان میشود.
فراموش نکنید :
با رعایت اصول اولیه بهداشت دهان و دندان و مراقبتهای صحیح از دندانهایی که درمان ریشه شده اند ، این دندانها میتوانند در تمام طول زندگی سالم باقی بمانند . اما گاهی اوقات دندانی که تحت درمان بوده به خوبی فرآیند بهبودی را طی نمیکند و با گذشت ماه ها یا حتی سالها بعد از درمان اولیه مجددا موجب درد و ایجاد آزردگی میشود.
در چنین مواردی مراجعه و مشاوره با دندان پزشک میتواند به شما کمک بسزایی کند چرا که ممکن است نیاز به درمان مجدد ریشه برای حفظ و نجات دندان ضروری باشد . پس حتما دستورات پزشک خود را به دقت اجرا کنید تا این اتفاق به حداقل برسد .
فراموش نکنید راه های ساده ای برای مراقبت و بهداشت دهان و دندان وجود دارد که لازم است آن را با دقت رعایت نمایید . از جمله این روش های مراقبتی میتوان به استفاده درست و اصولی از مسواک و مسواک زدن به روش صحیح و درست ، استفاده از نخ دندان بعد از غذا میتوان اشاره کرد . اما نکته مهمتر آنکه لازم است به مراجعات منظم و دوره ای دندانپزشکی توجه داشته باشید که میتواند از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری و یا در همان مراحل اولیه از آن جلوگیری کرد.
