دیابت چیست ؟
دیابت از جمله بیماری هایی است که می تواند بر روی سلامت دهان و دندان اثر بگذارد. بیماری دیابت بر روی بسیاری از اعضای بدن تاثیر مخرب دارد و باعث بروز مشکلات متعددی مانند بیماری قلبی، آسیب اعصاب، آسیب چشم ها و … می شود. اما بسیاری از بیماران دیابتی نمی دانند که آنها در معرض ابتلا به بیماری های لثه و مشکلات دندانی نیز هستند. بنابراین افراد مبتلا به دیابت باید چندین برابر دیگران در مراقبت از دندان ها و لثه های خود کوشا باشند. در افراد دچار بیماری دیابت نسبت به افراد سالم خطر ابتلا به بیماریهای پریودنتال بیشتر است. بیماریهای پریودنتال، شامل عفونتهای لثه و استخوان نگهدارنده دندان می شود.
دیابت نوع 1 :
در دیابت نوع 1 (I)، بدن نمی تواند به میزان کافی، انسولین تولید کند. انسولین هورمونی است که قند را از خون به سلولها حمل می کند تا با دریافت قند، انرژی مورد نیاز خود را کسب کنند.
دیابت نوع 2 :
در دیابت نوع 2 (II)، پاسخ سلولهای بدن به هورمون انسولین متوقف می شود. آنچه که در اثر بیماری دیابت ایجاد میشود (نوع I و II ) این است که سطح قند خون بالا می رود. بالا رفتن قند خون برای کلیه ها، اعصاب، چشمها، قلب و دیگر قسمتهای بدن، مشکلاتی ایجاد می کند.
دیابت بر دندانها و لبخند شما نیز اثر می گذارد. درگام نخست، مهم است که علایم بیماری دیابت رابشناسیم و بدانیم بیماری دیابت چه تاثیری بر دهان و دندان شما می گذارد.
توصیه های بهداشتی دهان و دندان به بیماران مبتلا به دیابت
از آنجا که افراد مبتلا به دیابت، بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به مشکلات دهانی هستند، باید به دهان و دندان‌های خود رسیدگی کنند و به هر نوع تغییر در دهان خود دقیق باشند. در اینجا به چند نکته اشاره میشود:
۱) اندازه گیری قند خون
قند خون خود را تا حد امکان کنترل کنید. اگر دیابت به خوبی کنترل شود، مشکلات دهانی رخ نمی‌دهند در غیر این صورت احتمال بروز خشکی دهان، بیماریهای لثه، از دست دادن دندان و عفونتهای قارچی مانند برفک زیاد میشود. از آنجا که عفونت، باعث افزایش قندخون خواهد شد، دیابت سخت‌تر کنترل میشود.
۲) مرتب مسواک بزنید
افراد دیابتی لازم است بیشتر مراقب دندان‌های خود باشند. به همین دلیل باید هر روز ۲ بار و هر بار به مدت ۲-۱ دقیقه مسواک بزنند و دندانها را نخ بکشند تا پلاک‌های دندانی از بین بروند و احتمال ابتلا به التهاب لثه کاهش یابد. استفاده از دهانشویه‌ها هم مفید خواهد بود.
۳) مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید.
بیماران دیابتی مستعد ابتلا به عفونتهای دهان هستند. پس باید هر ۶ ماه یک بار، دندانپزشک دهان و دندان‌هایشان را کنترل کند. به دندانپزشک خود در مورد بیماری دیابت و داروهای مصرفی‌تان توضیح دهید. اگر انسولین مصرف می‌کنید، دندانپزشک را در جریان قرار دهید که چه زمانی آخرین دوز آن را دریافت کرده‌اید. کمک دیگری که می‌توانید از او بگیرید این است که بخواهید راه‌های مراقبت از دندانها و لثه را به شما آموزش بدهد.
قبل از اینکه برای درمان بیماری لثه خود اقدام کنید، با پزشک متخصصی که برای کنترل قند خون خود به او مراجعه می‌کنید، مشورت کنید و از او بخواهید با دندانپزشک صحبت کند و در مورد شرایط شما توضیح دهد. او می‌تواند این کار را با نوشتن نامه انجام دهد؛ یعنی نامه‌ای به دندانپزشک شما بنویسد و در آن وضعیت شما را تشریح کند. اگر نیاز به جراحی وجود دارد، او شما را راهنمایی میکند که آیا قبل از جراحی لازم است آنتی‌بیوتیک مصرف کنید یا نه یا در مورد دوز انسولین شما را راهنمایی میکند تا اگر لازم باشد، دوز انسولین را تغییر بدهید. قندخون شما قبل، حین و بعد از جراحی باید تحت کنترل باشد.
 |
حتما بخوانید : درد دندان به چه علت است ؟ |
۴) تلفن پزشکتان در دسترس باشد
نام و شماره تلفن پزشک خود را در اختیار دندان‌پزشکتان قرار دهید تا اگر لازم بود، با او تماس بگیرد.
۵) فهرست داروها
فهرست داروهای مصرفی خود و دوز آنها را به دندان‌پزشکتان بدهید. در این صورت داروهای تجویزی او با داروهای قبلی شما تداخل نخواهد کرد. گاهی نیز باید دوز انسولین تنظیم شود.
۶) درمان غیرضروری را انجام ندهید
اگر قندخونتان به خوبی کنترل نمی‌شود، موارد درمانی غیرضروری دندانپزشکی را به تعویق بیندازید تا قندخونتان کنترل شود. گرچه عفونتهای حاد مانند آبسه‌ها، باید بلافاصله درمان شوند.
۷) مراقب ترمیم زخمهایتان باشید
در افراد دیابتی معمولا ترمیم زخم زمان بیشتری طول می‌کشد. به همین دلیل لازم است این افراد قبل از هرگونه درمان دندانپزشکی و به خصوص جراحی دندانپزشک را از بیماری خود مطلع کنند تا موارد و مراقبت های لازم در حین درمان برای این افراد انجام شود و نکته مهم اینکه حتما به توصیه‌های بعد از جراحی دقت کنید.
۸)مراقب سیم ارتودنسی باشید
اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که نیاز به انجام ارتودنسی دارید و این درمان برای شما تجویز شده است باید توجه و مراقبت بیشتری داشته باشند ، به خاطر داشته باشید که باید دقت کنید تا اگر سیم باعث زخم زبان یا دهانتان شد، بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید.
۹)مراقب خشکی دهانتان باشید
اگر از خشکی دهان رنج می‌برید با دندانپزشک خود صحبت کنید. او می‌تواند برای شما بعضی داروها یا مواد جانشین بزاق را تجویز کند. مصرف دهانشویه‌های حاوی فلوراید، آدامس‌های بدون قند و قرص‌های نعناعی بدون قند هم معمولا موثر است. نوشیدن جرعه‌های مداوم آب و تکه‌های یخ خردشده نیز می‌تواند موثر باشد. معمولا توصیه میشود مصرف کافئین محدود شود.
۱۰)مراقب دندان مصنوعی خود باشید
اگر دندان مصنوعی دارید، از آن به خوبی مراقبت کنید. دندان مصنوعی لق یا خیلی سفت، باعث تحریک لثه میشود و احتمال عفونت را افزایش می‌دهد. پس با دندانپزشک صحبت کنید تا در صورت نیاز آن را بررسی کند. دیابت باعث میشود شما بیشتر از دیگران در معرض خطر عفونت باشید، پس هر روز دندان مصنوعی خود را از دهان خارج و آن را تمیز کنید.
۱۱) سیگار نکشید.
سیگار برای همه مضر است اما اگر کسی مبتلا به دیابت باشد ۲۰ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماریهای لثه و برفک خواهد بود. سیگار کشیدن به جریان خون لثه صدمه می‌رساند و زمان ترمیم زخم‌های دهانی را افزایش می‌دهد. بهتر است اگر مبتلا به دیابت و سیگاری هستید، در مورد راه‌های ترک سیگار از افراد متخصص کمک بگیرید.
12)علایم بیماری لثه را بشناسید.
مشاهده بعضی علایم، باید شما را به شک بیندازد که شاید به بیماری لثه مبتلا باشید. این علایم عبارتند از: لثه‌های قرمز، ملتهب و خونریزی‌دهنده، از دست دادن بی‌دلیل دندانها، خشکی دهان و بوی بد دهان به‌طور مداوم، قرار گرفتن دندانها به‌طور نامنظم روی یکدیگر یا دندان مصنوعی‌ای که به‌تازگی خوب در دهانتان قرار نمی‌گیرد.
 |
حتما بخوانید : جراحی سینوس یا لیفت سینوس چگونه است ؟ |
13) برفک دهانی
برفک عفونتی است که در نتیجه قارچ دهانی ایجاد میشود. افراد مبتلا به دیابت به خاطر تغذیه این قارچ از سطوح بالای قند موجود در بزاق دهان، بیشتر از سایرین به برفک دهانی مبتلا می‌شوند. علاوه بر این سیگار کشیدن و استفاده از دندان‌های مصنوعی (به‌خصوص زمانی که از این دندانها به‌صورت دائم استفاده شود) نیز می‌تواند باعث ایجاد عفونت قارچی در دهان شود. به‌هرحال امروزه برای درمان این مشکل داروهای مختلف وجود دارد. علاوه بر این، کنترل مناسب بیماری دیابت، ترک سیگار، و نیز خارج کردن و تمیز کردن روزانه دندان‌های مصنوعی می‌تواند از ایجاد این مشکل پیشگیری کند.
آیا دهان شویه باعث بیماری دیابت می شود؟
همانطور که مسواک زدن دندان ها بخشی از روال روزانه مراقبت از دهان است، اما واضح است که استفاده از دهانشویه بیش از دو بار در روز جایز نیست.مطالعات جدید نشان داده است که مصرف منظم دهانشویه می تواند خطر ابتلا به بیماری دیابت نوع ۲ را در افرادی که قبلا در معرض خطر بیشتر بیماری هستند،بالا ببرد.
دهانشویه حاوی ترکیباتی است که باکتری های مفید و غیر مفید را با هم کاهش می دهد که این کار باعث ایجاد پلاک در دهان می شود. برخی از باکتری های مفید که حفرات دهان ما را پوشش می دهند، حاوی نوعی اسید شیمیایی، نیتریک اکسید هستند که به جلوگیری از بیماری دیابت کمک می کند.
افرادی که حداقل دو بار در روز از دهانشویه استفاده می کنند، در مقایسه با افرادی که از آن استفاده نکردند، ۵۵٪ بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری دیابت در طی یک دوره پیگیری سه ساله بودند. افرادی که حداقل دو بار در روز از دهانشویه استفاده می کنند، ۳۰ درصد دچار پیش دیابت و یا پیشرفت دیابت بودند.
از بین بردن باکتری های “خوب”، واستفاده مکرر از دهانشویه، باعث تغییر فلور خوراکی و متابولیسم قند خون در بدن شده و احتمالا منجر به پیشرفت بیماری دیابت و پیش دیابت می شود.در حال حاضر، تا زمانی که اطلاعات بیشتر در دسترس افراد باشد، ممکن است محدود کردن استفاده از دهانشویه به یک بار در روز صورت گیرد. به خصوص اگر شما اضافه وزن و سابقه خانوادگی دیابتی یا هموگلوبین A1C بالا دارید، توصیه می شود که تمام موارد را رعایت کنید.
چگونه دندانپزشک برای مقابله با دیابت به شما کمک میکند؟
مراجعه منظم به دندانپزشک اهمیت زیادی دارد. مطالعات نشان می دهد که درمان بیماری لثه ای سبب کنترل بهتر قند خون در بیماران مبتلا به دیابت می شود. این امر سبب کند شدن سیر پیشرفت بیماری می شود. رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندان پزشک جهت پاک سازی تخصصی دهان و دندان، سبب کاهش HbA1c خواهد شد. (HbA1c یک تست آزمایشگاهی است که میانگین سطح قند خون شمار را در سه ماه گذشته، نشان می دهد.)
