عکس OPG چیست ؟
عکس OPG به منظور تشخیص دقیق درمان به کار میرود . عکس OPG مخفف کلمه Ortho Pantomo Gram می باشد. ریشه Ortho به عنوان ارتودنتیک به دندان باز می گردد. ریشه Pan به سیستم نمایش پانورامیک باز می گردد که با اجرای تکنیک ایجاد می شود.صفحه فوکوس OPG دارای انحنایی مطابق با انحناهای فک هاست. با عکس OPG یک نمای کلی از موقعیت دندانها و استخوانهای فک ( مندیبل و ماگزیلا ) و سینوس های فک فوقانی و مفاصل بین فک ها و جمجمه ( مفصل تمپور و مندیبل ) به دست می آید.
عکس OPG یک تکنیک CT تخصصی برای نمایش فک ها در ایمپلنت و تشیص درمان مناسب در بیماران است. برای گرفتن این عکس هیچ نوع آمادگی لازم نمی باشد و کافی است برای گرفتن آن به مراکز عکسبرداری مراجعه کنید و این عکس را بگیرید . به خاطر داشته باشید اهمیت عکس OPG در تشخیص و درمان مشکلات دندانی بسیار مهم است و لازم است شما نیز به اهمیت این عکس توجه ویژه ای داشته باشید .
سایر انواع رادیوگرافی دندان
لازم است بدانید در دندانپزشکی انواع گوناگونی از عکس ها وجود دارد و از عکس OPG به تنهایی نمیتوان در شناخت و مشخص کردن برخی مشکلات دندانی استفاده کرد و لازم است در کنار عکس OPG از انواع دیگری از عکس ها نیز استفاده شود و در این موارد دندانپزشک به شما توصیه لازم را در گرفتن نوع مناسب عکس خواهد داشت . از انواع مختلف عکس های مربوط به دندان میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
1- عکس پاناروما:
برای گرفتن این عکس به دستگاهی نیاز است که دور سر میچرخد و کل دهان، از جمله دندانهای بالا و پایین، را در یک عکس نشان میدهد. از عکس OPG برای تهیه طرح درمانی ایمپلنت یا کاشت دندان، تشخیص دندان عقل نهفته، اختلالهای فک، کیستها و تومورهای استخوانی استفاده میشود.
2- توموگرافی رایانهای چند برشی (MCT):
در این عکس لایه یا برش خاصی از دهان دیده میشود و بقیه لایهها تار میشود. این نوع رادیوگرافی برای بررسی ساختارهایی مفید است که واضح دیدن آنها دشوار است.
3- عکس سفالومتری:
این عکس که کل سر را نشان میدهد در بررسی نسبت و ارتباط بین دندانها با نیم رخ و فک بیمار به کار میآید. متخصص ارتودنسی، یعنی متخصص صاف و مرتب کردن دندانها، از عکس سفالومتری برای تهیه طرح درمانی استفاده میکند.
حتما بخوانید : موکوسل دهانی چیست ؟ |
4- سیالوگرافی:
ماده حاجب یا رنگی (عامل کنتراست رادیواپک) در غدد بزاقی تزریق میشود تا این غدد نیز روی فیلم رادیوگرافی دیده شود. سیالوگرافی معمولاً برای تشخیص مشکلات غدد بزاقی از قبیل انسداد یا سندرم شوگرن کاربرد دارد؛ سندرم شوگرن بیماری خودایمنی است که مانع تولید اشک و آب دهان میشود.
5- توموگرافی سه بعدی (CBCT):
در این عکس نیز مانند عکس سه بعدی ساختارهای داخلی بدن دیده میشود. عکس CBCT برای تشخیص ناراحتیهای استخوانی صورت مانند شکستگیها یا تومورها به کار برده میشود. سی تی اسکن نیز قبل از کاشت دندان و جراحیهای دشوار کشیدن دندان برای ارزیابی وضعیت استخوان انجام میشود تا از بروز عارضههای احتمالی در طول عمل و پس از آن جلوگیری شود.
چرا عکس OPG لازم است ؟
عکس OPG یکی از انواع مهم و کاربردی در تشخیص انواع مختلف بیماری های دندانی است . پوسیدگی دندان در مراحل اولیه ممکن است نشانههای فیزیکی مشهودی نداشته باشد. گاهی اوقات دندان از نظر ظاهری سالم به نظر میرسد، اما دندانپزشک میتواند با توجه به عکس اشعه ایکس دندان شما، هر گونه پوسیدگی احتمالی در زیر مینای دندان، عفونتهای احتمالی در ریشه دندان و یا آسیبدیدگی احتمالی استخوانهای اطراف دندان را تشخیص بدهد.
دندانپزشک شما میتواند فاصله بین دندانها و یا زیر لبههای مادهای که برای پر کردن دندان استفاده شده است را با دقت بیشتری در عکس OPG ببیند. تشخیص و درمان مشکلات احتمالی دندان در مراحل ابتدایی آن میتواند موجب صرفهجویی زیادی در وقت و هزینه شما شود.
در کودکان از روی عکس OPG میتوان موقعیت دندانهای دائمی در داخل لثه را تشخیص داد و زمان خروج آنها از لثه را پیشبینی کرد. به همین ترتیب، در بزرگسالان هم میتوان از روی عکس دندان مشخص کرد که دندانهای عقل چه زمانی از لثه خارج خواهند شد. عکس دندان در موارد زیر مورد استفاده قرار میگیرد :
1- پوسیدگی:
یکی از مهمترین و معمولترین کاربردهای رادیوگرافی، تشخیص پوسیدگی است. بهخصوص در پوسیدگیهای بیندندانی که با معاینات عادی ممکن است از چشمان دندانپزشک دور بمانند، رادیوگرافیهای مناسب ابزار تشخیصی بسیار دقیق و مهمی هستند. برای تشخیص پوسیدگیها ممکن است که رادیوگرافیهای مختلف بنا به تشخیص دندانپزشک موردنیاز باشند. تفسیر وجود یا عدم وجود پوسیدگی هم امر دقیقی است و نیاز به مهارت و تجربه? بالایی دارد.
2- دیدن ضایعات عفونی و غیر عفونی استخوانی و کیستها:
بیماران اغلب نگرانیهای زیادی در مورد کیستهای دندانی دارند ولی واقعیت این است که شیوع کیستهای واقعی مربوط به دندانها آنقدرها که موجب نگرانی شود بالا نیست. درتانی بسیاری از این موارد به درمانهای موجود جواب میدهند. رادیوگرافیها میتوانند در تشخیص ضایعات دندانی و غیر دندانی فک و صورت در استخوان، عفونتها، کیستها و … کمککننده باشند. بعضی از انواع پیشرفته? رادیوگرافی میتوانند حتی بهطور دقیق کیستها، عمق و گسترش آنها را هم تشخیص دهند.
3- دندانهای نهفته:
دندانهای نهفته زیر لثه و استخوان در رادیوگرافیها مشخص میشوند. با نظر دندانپزشک ممکن است که نیاز به خارج شدن این دندانها وجود داشته. جراحی خارج کردن این دندانها گاهی نیاز به رادیوگرافیهای ساده یا پیشرفته سهبعدی دارد. عکس دندان یا گرافی شما این موارد را به دندانپزشک نشان خواهد داد.
4- بیماریهای لثه پیشرفته:
شدت و گسترش بیماریهای لثه و اجزای دور دندان در رادیوگرافیها میتوانند تشخیص داده شوند. همچنین جرمهای شدید بیندندانی و زیر لثه ممکن است در رادیوگرافی قابلرؤیت باشند. در قرارگیری ایمپلنت و ارزیابی موفقیت ایمپلنتهای دندانی هم رادیوگرافیها نقش مهمی ایفا میکنند.
5- شکستگیهای استخوان و دندانها:
در صدمات ضربهای به استخوانهای فک و صورت و دندانها، رادیوگرافی میتواند کمک بزرگی باشد. چرا که بسیاری از شکستگیهای فکین و دندانها ممکن است که در انواع مختلف رادیوگرافیها دیده شوند.
6- نیاز به درمان ریشه:
در درمان ریشه (همان عصبکشی) نیاز به رادیوگرافی وجود دارد. گرا که ریشههای دندانها داخل استخوان فکها قرار دارند؛ بنابراین کسب اطلاع در مورد شکل، تعداد، فرم و سایر مشخصات مربوط به ریشهها و کانالهای دندانها، با استفاده از رادیوگرافی صورت میگیرد.
7- برای ارتودنسی:
در درمانهای ارتودنسی نیاز به رادیوگرافی وجود دارد. بعضی از این رادیوگرافیها به درد تشخیص وضعیت فکها، دندانها و تشخیص ناهنجاریهای احتمالی فک و صورت میخورند. بعضی برای تشخیص مشکلات احتمالی دندانی قبل از شروع ارتودنسی هستند.
حتما بخوانید : رادیوتراپی و رابطه آن با دندانپزشکی |
مدت زمان عکس برداری
انجام عکسبرداری با اشعهی ایکس تنها چند دقیقه زمان برده و بدون درد خواهد بود. برخی از افراد ممکن است با گرفتن قالب پلاستیکی یا مقوایی در دهان، احساس تهوع پیدا کنند. تمرکز کردن بر روی یک موضوع دیگر مانند یک جسم بر روی دیوار و نفس کشیدن آرام و عمیق از طریق بینی به شما کمک میکند تا آرام باشید.
رادیوگرافی دندان بسیار ساده است! از بیمار خواسته میشود تا روی یونیت بنشیند یا بایستد، سپس دندانپزشک دستگاه را متناسب با موقعیت بیمار تنظیم میکند. بیمار چانه را روی تکیه گاه جلوی دستگاه قرار میدهد و اسکن شروع میشود. دستگاه دور سر بیمار میچرخد و اسکن سه بعدی از دندانها گرفته میشود. گرفتن عکس opg دندان کاملاً بدون درد است، فقط 9 تا 20 ثانیه طول میکشد و عکس opg در یک چشم به هم زدن روی صفحه نمایش مشاهده میشود و آماده برای تفسیر است. دندانپزشک با توجه به عکس دیجیتال بهتر میتواند مشکلات دهان و دندان را تشخیص دهد.
بهتر است قبل و بعد از انجام عکسبرداری با اشعهی ایکس دهان خود را بشویید.
در دوران بارداری
در دوران بارداری گرفتن عکس دندان یا همان عکس OPG تا چهار بار در هر ویزیت دندانپزشکی ایمن است، اگرچه اکثر بیماران و دندانپزشکان ترجیح میدهند که رادیولوژی را تا زمان زایمان به تاخیر بیاندازند. اما چنانچه شرایط اورژانسی باشد، هیچ مشکل یا نگرانی برای انجام رادیولوژی وجود ندارد و میزان اشعه دریافتی با رعایت احتیاطهایی مانند پیشبند سربی دولایه آنقدر ناچیز خواهد بود که حتی قابل اندازه گیری نیز نیست. رادیولوژی دندان معمولاً در دوران شیردهی یا تلاش برای بارداری نیز توصیه نمیشود.
قیمت عکس OPG
هزینه و قیمت عکس OPG مثل بقیه انواع عکسبرداری ها حدود قیمت مشخصی دارد که بستگی به نوع مرکز عکسبرداری میتواند متفاوت باشد . در برخی از انواع عکسبرداری این هزینه شامل بیمه نیز میشود . بیماران میتوانند مبلغ پرداختی را از بیمه دریافت کنند که این مورد نیز بستگی به نوع قرارداد مرکز عکسبرداری با بیمه های طرف قرارداد دارد .بعد از گرفتن عکس دندان ، این وظیفه دندانپزشک است که با تفسیر عکس OPG دندان مشکل دندان شما را مشخص و طرح درمان مناسب را برای شما تجویز نماید .
فراموش نکنید :
میزان اشعه در هر مورد متفاوت است اما به طور کلی باید نکاتی در این زمینه رعایت شود مانند:
1- به دلیل نزدیکی محل رادیوگرافی دندان با تیروئید و احتمال پرتوگیری تیروئید از این دستگاه توصیه میشود درهنگام استفاده از این دستگاه، تیروئید بیمار با شیلد یا حفاظ مخصوص پوشیده شود به ویژه در کودکان.
2- رادیولوژی فقط باید در مواقع ضروری انجام گیرد و نباید به چکاپ معمولی و متداول تبدیل شود
3- رادیوگرافی های قبلی خود را حفظ کنید که نیاز به تجدید عکس نباشد
4- چنانچه باردار هستید حتما اطلاع دهید تا مراقبتهای لازم اعمال شود
5- به محلهایی مراجعه کنید که از دستگاههای جدید استفاده میکنند
نکته : مقدار اشعهای که از این رادیوگرافیها به سایر نقاط بدن میرسد، بسیار کم است. بنابراین خطر جدی سایر اندامها را تهدید نمیکند.
نحوه عکسبرداری از تصویری دندان