درد فک و بررسی علل و عوامل آن

درد فک علل بسیاری دارد مانند شکستگی فک، قرارگیری نامناسب، آرتروز، آبسه دندان، انجام ارتودنسی برای درمان بعضی مشکلات فک که مثال های رایج در این حوزه می باشند. به هر حال مشکلات مفصل فک یا TMJ معمول ترین علت درد فک صورت می باشد. این مشکلات معمولاً در نتیجه دندان قروچه در زمان خواب یا هنگامی که فرد استرس و فشار عصبی احساس می کند، ایجاد می شوند. درد فک پایین همچنین می تواند در نتیجه اعتیاد به جویدن آدامس یا گاز گرفتن ناخن نیز مشاهده گردند. در این رابطه مهم است که شما به محض مشاهده مشکل سعی کنید با مراجعه به پزشک متخصص علت را تشخیص دهید.

درد فک چیست؟

مفصل فک (TMJ) محل اتصال فک پایین (آرواره) به استخوان گیجگاهی جمجمه است که دقیقاً جلوی گوش در هر سمت سر شما قرار دارد. این مفصل انعطاف پذیر است و این امکان را فراهم می کند که فک به آرامی به سمت بالا و پایین و از سمتی به سمت دیگر حرکت کند. به این ترتیب امکان صحبت کردن، جویدن غذا و خمیازه کشیدن برای شما ایجاد می شود. عضلات متصل و اطراف مفصل فک موقعیت و حرکت های فک را کنترل می کنند. درد فک  در نتیجه مشکلات مربوط به فک، مفصل فک و عضلات صورت و اطرف آن که کنترل جویدن و حرکت فک را در اختیار دارند، اتفاق می افتد. به این مشکلات در اصطلاح سندروم TMJ، عملکرد نامناسب فک بالا و پایین یا مشکلات آرواره (TMD) نیز گفته می شود.

علل درد فک کدامند ؟

تنها یک متخصص دندانپزشکی می تواند علت زمینه ساز درد فک را مشخص کند. ولی در یک حالت کلی این درد را میتوان ناشی از عوامل زیر دانست ، در صورتی که به یکی از این عارضه ها مبتلا هستید، برای تشخیص و درمان حتما با دندانپزشک خود تماس بگیرید.

1- دندان قروچه:

دندان قروچه باعث آسیب شدید به دندان ها می شود و یکی از علل اصلی درد فک است. این امر به دلیل قفل کردن و سایش دندان ها در موقعیتی به غیر از جویدن غذا است. برخی از افراد در موقع استرس، هنگام خواب یا عصبانیت دندان های خود را به هم فشار می دهند. در صورت عدم درمان این عارضه، مشکلات ثانویه زیادی ممکن است برای بیمار به وچود آید. انجام تمرینات کاهش استرس و استفاده از گارد دهان در طول خواب در کاهش آسیب ها موثر است.

2- استئومیلیت:

استئومیلیت عفونتی است که با حرکت در جریان خون بدن بر روی استخوان های فرد و بافت های اطراف تاثیر می گذارد. هنگامی که یک فرد دچار این عارضه می شود و عارضه استخوان فک را درگیر می کند، بیمار دچار درد فک و در بیشتر موارد تب و تورم صورت می شود. خوشبختانه این عارضه با استفاده از برخی آنتی بیوتیک ها یا جراحی برای برداشتن استخوان مرده در اثر عفونت قابل درمان است.

3- اختلال تمپوروماندیبولار:

اختلال تمپوروماندیبولار، یا TMD، بر مفصل فک تاثیر می گذارد. علاوه بر درد، این اختلال می تواند موجب صدا دادن فک در هنگام باز و بسته شدن دهان یا جویدن مواد غذایی شود. در موارد شدید، این اختلال می تواند موجب گیر افتادن دائمی فک در موقعیت باز و بسته شود و به مداخله فوری نیاز دارد.

حتما بخوانید : جراحی فک یا ارتوگناتیک چگونه است ؟

4- شرایط دندانپزشکی:

سایر علل درد فک ممکن است شامل بیماری های لثه، ابتلا به حفره دندان یا آبسه باشد. اگرچه بسیاری از این عوارض به طور مستقیم فک را تحت تاثیر قرار نمی دهند، درد می تواند در کل ناحیه فک منتشر شود. به علاوه کسانی که در بین دندان های خود فاصله دارند یا دندان هایشان به شدت آسیب دیده اند نیز ممکن است به دلیل فشار وارد شده به فک دچار این نوع درد شوند. رعایت بهداشت دهان و دندان و انجام معاینات شش ماه یکبار به کاهش ریسک ابتلا به این عوارض کمک می کند.

5- دندان آبسه کرده:

آبسه دندان حاصل آسیب دیدن و عفونی شدن پالپ و اعصاب دندان است. به طور کلی، این عارضه می تواند در صورت عدم درمان حفره دندان در طولانی مدت ایجاد شود. زمانی که باکتری ها شروع به انتشار از ریشه دندان می کنند، ممکن است بافت اطراف و نیز استخوان را نیز درگیر کرده و موجب درد شدید فک شوند.

علائم درد فک چیست ؟

علائم ظاهر شده در درد فک بسته به علت متفاوت است. که عبارتند از:
• درد های صورت که با استفاده از فک بدتر می شود.
• حساسیت مفصل و فک
• محدود شدن مقدار حرکت فک
• مشکلات در جوشگاه فک
• ایجاد صدا در حین تکان دادن فک
• زنگ زدن گوش
• گوش درد
• سردرد همراه یا بدون گوش درد و فشار پشت چشم
• سرگیجه
• قفل شدن فک
• درد های مبهم که به سمت تیر کشیدن می روند
• حساس شدن بیش از حد نسبت به فک
• دندان درد
• سردرد تنشی
• درد های عصبی ، مانند سوزش
• تب
• تورم صورت
علائم دیگر ممکن است وجود داشته باشد که به دلایل ریشه ای درد فک بستگی دارد. نکته مهم این است که افراد برای یافتن علت درد خود به دنبال مراقبت های سریع پزشکی باشند تا بتوان برنامه درمان را تعیین کرد. انجام این کار به سرعت می تواند باعث جلوگیری از عوارض طولانی مدت شود. دندانپزشکان، جراحان دهان و پزشکان می توانند درد فک را ارزیابی کنند.

حتما بخوانید : جراحی سینوس یا لیفت سینوس چگونه است ؟

درمان های پزشکی

1- دارو درمانی:

گاهی ممکن است بنا به صلاحدید دندانپزشک متخصص، از داروهای ضدالتهاب، شل‌کننده‌های عضلانی یا ضد افسردگی ها استفاده کنید.

2-تثبیت با Splint :

ممکن است نیاز باشد از گارد دهانی یا نایت گارد استفاده کنید (به‌صورت کوتاه‌مدت و تحت نظر پزشک).

3- درمان‌های فیزیوتراپی:

استفاده از لیزر سرد (اولتراسوند)، گرما و سرما درمانی و…

4- تزریق بوتاکس:

تزریق بوتاکس برای سه تا هشت ماه درد را کم می کند که نتایج آن هنوز در حال تحقیق و بررسی است.

5- درمان های گسترده:

اگر تغییرات مفصلی غیرقابل بازگشت و علائم پایداری در مفصل مشاهده شود، درمان‌های گسترده‌تر مانند جراحی مفصل و یا استفاده از پروتز مفصلی ممکن است نیاز باشد.

پیشگیری از درد فک

شناخت شروع هر درد فک، برای جلوگیری از بازگشت درد مهم است.

برخی از اقدامات پیشگیرانه اولیه ممکن است مفید باشد که شامل موارد زیر است:
• اجتناب از غذاهای تند، آدامس، جویدن ناخن یا سایر اشیاء سخت
• خوردن غذاهای نرم یا مایع مانند سوپ یا ماکارونی
• خوردن گازهای کوچکت غذا
• اجتناب از کافئین
• ماساژ، مدیتیشن و تمرین هوازی
• در صورت لزوم از مکمل های کلسیم و منیزیم استفاده کنید
• اجتناب از خمیازه
• خوابیدن به پشت و یا کنار، اجتناب از خوابیدن روی شکم
• اجتناب از دندان قروچه
• اجتناب از حمل کیف در شانه ها برای مدت بیش از حد طولانی
• داشتن وضعیت بدنی مناسب
• مراقبت منظم دهان و دندان

تماس با دکتر