روکش دندان مانند روکش های سرامیکی فلزی یا ترکیبی ازاین دو و روکش های زیرکونیا می باشد که بر روی دندان قرار گرفته و باعث افزایش عملکرد دندانی و بدست آمدن زیبایی دندان میشود. اگر تاج دندان ازبین رفته باشد و دندان استحکام کافی نداشته باشد با روکش می توان دندان را ترمیم نمود. با روکش دندان شکل و اندازه نرمال برای دندان بدست می آید. روکش دندان در بدست آمدن استحکام بالا و ایجاد زیبایی دندان بسیار موثر است.
روکش دندان چیست ؟
روکش دندان یک ساختار شبیه دندان است که جهت ترمیم بر روی دندان قرار میگیرد. این روکش میتواند ظاهر و اندازه طبیعی دندان، قدرت و عملکرد عادی آن را بازیابی کند. هنگامی که روکش بر روی دندان قرار گرفت، از چسب مخصوص برای محکم شدن آن در محل و پوشاندن بخشهای آسیب دیده دندان استفاده میشود و معمولا عوارض روکش دندان هم وجود ندارد.
در دندان هایی که مقدار زیادی از آن به دلیل پوسیدگی از بین رفته است یا توسط دندانپزشک هنگام برداشتن پوسیدگی نیاز به برداشتن آن شده است، یا دندان هایی که دیواره آن شکسته است، یا به دلیل عصب کشی یا نازک شدن جداره، احتمال شکستن آن می رود، یا هر مورد دیگری که دندانپزشک تشخیص دهد، می توان با روکش دندان، آن را بازسازی کرد.
انواع روکش دندان
روکش دائمی میتواند از انواع مختلف مواد همچون انواع فلزات، ترکیب پرسلاین با فلز، رزین، یا سرامیک ساخته شود.
1- فلزی
فلزات مورد استفاده برای ساخت روکش عبارت از طلا، پالادیوم، نیکل، یا کروم هستند. روکش فلزی به ندرت خورده شده یا دچار شکستگی میشود و طول مدت دوام و ماندگاری آن در برابر فرسایش بیشتر است. در این حالت نیاز کمتری به برداشتن ساختار طبیعی دندان برای روکش کردن آن وجود دارد. این روکشها همچنین میتوانند در برابر فشار وارد شده در نتیجه جویدن غذا مقاومت کنند. به هر حال، رنگ فلزی این روکشها مهمترین عیب آنها هستند. به همین خاطر روکشهای فلزی میتواند یک انتخاب مناسب برای دندانهای عقب دهان باشند.
ترکیب پرسلاین با فلزات برای ساخت روکش میتواند با رنگ دندانها هماهنگی داشته باشد. به هر حال، گاهی اوقات فلزات استفاده شده زیر روکش پرسلاین به صورت یک خط تیره بر روی آن قابل مشاهده هستند. این روکشها میتوانند یک انتخاب مناسب برای روکش کردن دندانهای جلو یا دندانهای عقب دهان باشند.
2- رزین
روکشهای تمام رزین ارزانتر از سایر انواع روکشها هستند. به هر حال، این روکشها به تدریج دچار فرسایش شده و احتمال شکستن آنها در مقایسه با روکشهایی که با ترکیب پرسلاین و فلزات ساخته میشوند، بیشتر است.
3- سرامیکی
روکشهای تمام سرامیکی یا تمام پرسلاین بیشترین شباهت را با رنگ طبیعی دندانها در مقایسه با سایر انواع روکشها دارند. این نوع روکشها یک انتخاب مناسب برای افرادی هستند که به فلزات آلرژی و حساسیت دارند. به هر حال، استحکام این روکشها از روکشهای ساخته شده با ترکیب پرسلاین و فلز کمتر است و معمولاً در نتیجه فشار وارد شده به آنها در هنگام جویدن غذا به تدریج دچار آسیب میشوند. استفاده از روکشهای تمام سرامیکی یک انتخاب مناسب برای روکش کردن دندانهای جلوی دهان میباشد.
روکشهای پرسی سرامیکی (pressed ceramic crowns) لایه داخلی محکم دارند. در حقیقت این لایه سخت جایگزین فلز استفاده شده در ساخت روکشهای تمام سرامیکی میشود. این روکشها با پرسلاین پوشانده شده و بیشترین هماهنگی را با ظاهر طبیعی دندانها دارند. علاوه بر این دوام و ماندگاری این روکشها بیشتر از روکشهایی است که بهطور کامل از پرسلاین ساخته میشوند. یکی از مزیتهای مهم روکش های سرامیکی نبود فلز برای اندسته از کسانی است که به برخی از فلزات آلرژی دارند. البته از معایب روکش های سرامیکی مقاومت کمتر است البته برای حصول زیبایی دندان بسیار مطلوب است
حتما بخوانید : مواد پر کردنی دندان کدام است |
مراحل ساخت روکش
برای ساخت روکش دندان جزئیات بسیاری باید توسط دندانپزشک بررسی شود. موقعیت دندان در فک، وجود فضای کافی در فک مقابل، وضعیت سلامت لثه، میزان نسج باقی مانده از دندان، طول مناسب ریشه دندان، عدم وجود ضایعه یا کیست در اطراف ریشه دندان از جمله مواردی است که هنگام اقدام به ساخت روکش دندان باید مدنظر قرار گیرند. در صورتیکه یک دندان از نظر تمامی این موارد مورد تایید باشد مراحل ساخت روکش دندان آغاز میشود.
1- بررسی ریشه
دندانپزشک در ابتدا با بررسی وضعیت ریشه دندان، در صورت نیاز، اقدام به درمان ریشه (عصبکشی) دندان میکند.
2- بررسی وضعیت لثه
درصورتیکه میزان نسج تخریب شده از تاج زیاد باشد و پوسیدگی تاج دندان را تا نزدیک لثه و حتی زیر آن تخریب کرده باشد، دندان مورد جراحی لثه قرار میگیرد. طی این درمان (که به اندازه نامش پیچیده و دلهرهآور نیست) مقداری در نسج لثه و استخوان اطراف دندان حذف میشود تا حجم کافی از تاج دندان برای گذاشتن روکش در دسترس باشد. دندانپزشک در ادامه تمام پوسیدگیهای دندان را برمیدارد، سپس دندان را به کمک یک ماده ترمیمکننده مناسب مثل آمالگام یا کامپوزیت بهصورت کامل ترمیم میکند تا آماده تراش و قالبگیری شود.
3- درمان ریشه
اغلب دندانهایی که به علت پوسیدگیهای وسیع نیاز به درمان ریشه دندان پیدا میکنند، پس از درمان ریشه و برداشت پوسیدگیها، نسج زیادی از دست میدهند و اینگونه دندانها نیازمند نوعی حمایت داخل ریشهای هستند که به آن پست (Post) گفته میشود. پست میلهای از جنس فلز است که داخل کانال دندان قرار میگیرد و باعث گیر روکش به دندان میشود. در قسمت بالای میله هم قسمتی شبیه تاج بازسازی میشود که به کلاهک (core) معروف است. این دو قسمت به دندان چسبانده میشود و سپس مراحل بعدی ساخت روکش مانند دندان عادی ادامه پیدا میکند.
4-فرم دهی و تراش دندان و قالب گیری
فرم خاصی از تراش برای دندانی که قرار است زیر روکش برود لازم است. برای قرار گرفتن دندانی که زیر روکش میرود لازم است دندان در اطراف و سطح جونده به فرمی تراش بخورد و از نسجدندانی آن حذف شود که فضای کافی برای قرارگیری روی دندان ایجاد شود. بعد از آنکه تراش دندان کامل شد، از ناحیه دندان تراش خورده و همچنین فک مقابل آن قالبگیری میشود و قالب تهیه شده برای ساخت روکش به لابراتوار دندانپزشکی (محلی که دندانهای ساختنی در آنجا تهیه میشوند) ارسال میشود تا روکش موردنظر ساخته شود. روی دندان تراش خورده معمولا روکش موقتی قرار میگیرد.
5- پایه گذاری و بررسی نهایی
در جلسه ملاقات بعدی، پایه فلزی روکش ساخته شده روی دندان موردنظر امتحان میشود. در این جلسه باید مسائلی مثل تطابق کامل روکش با دندان و وضعیت آن نسبت به لثه بررسی شود و رنگ روکش انتخاب شود و بیمار برای جلسه بعدی فراخوانده شود.
6- روکش گذاری نهایی
در این جلسه روکش ساخته شدهای که روی آن لایه چینی (پرسلن) هم قرار گرفته روی دندان امتحان میشود و رنگ آن بررسی میشود. در مورد رنگ روکش ساخته شده از بیمار هم نظرخواهی میشود و اگر مورد رضایت بود، روکش روی دندان چسبانده میشود.
حتما بخوانید : عکس OPG چه استفاده ای دارد ؟ |
7- دستورالعمل مراقبت از روکش دندان
دندانپزشک به شما دستوراتی برای مراقبت از روکش میدهد. مثلاً در مورد برخی انواع چسبها لازم است چند روز اول غذاهای سفت یا چسبناک نخورید تا چسب کاملاً سفت شود. بخصوص در مواردی که برای شما از بی حسی استفاده شده است، باید بیشتر مراقب باشید تا زمانی که حس کامل لثه باز گردد. چرا که ممکن است تصادفاً لب و یا گونه خود را محکم گاز بگیرید. پس از برطرف شدن بی حسی، تا چند روز با ملایمت فشار کمی به دندانهای خود وارد کنید و بایت روکش را تست کنید تا مطمئن شوید همه چیز درست است. اگر مشکلی در سطح روکش وجود داشت حتماً به اطلاع دندانپزشک برسانید تا مشکل را اصلاح نماید.
استفاده از نخدندان در کنار مسواک زدن صحیح، برای اینکه لبههای روکش را بتوان تمیز نگه داشت، کاملا ضروری است
در چه مواردی از روکش دندان استفاده میشود ؟
1- دندانهای تیره، بدرنگ و با شکل های غیر طبیعی .
2-دندان هایی که دیواره های جانبی آن ها از بین رفته باشد.
3-افرادی که عادت به دندان قروچه دارند بعد از عصب کشی باید دنانشان را روکش کنند.
4-دندان هایی که بیش تر حجم دندان را مواد پرکردگی تشکیل داده.
5-دندان هایی که قرار است به عنوان پایه بریج استفاده شوند.
6-افراد با عضلات جونده بسیار قوی مثل ورزشکاران یا کسانی که عادت به غذاهای سخت دارند .
7- برای جلوگیری ازشکستگی در تخریبات وسیع دندان های عقبی که نقش اصلی در جویدن دارند.
لازم به ذکراست در صورتیکه نسج دندان خوب باشد دندان را روکش نمیکنند چرا که روکش های دندانی در کنار مزایاى خود معایبی نیز دارند .
مشکلات روکش دندان
مشکلاتی که میتواند در رابطه با روکش دندان ایجاد شود، عبارتند از:
1- واکنشهای آلرژیک
در موارد بسیار نادر ممکن است واکنشهای آلرژیک نسبت به فلزات یا مواد مورد استفاده در روکش رخ دهد.
2- حساسیت و ناراحتی دندان
ناراحتی و یا حساسیت دندان هنگامی رخ میدهد که اثر مواد بیحسی دندان از بین میرود. اگر دندان روکش شده دارای عصب باقی مانده در خود باشد، ممکن است مقداری حساسیت به سرما و گرما داشته باشد. درد یا حساسیت دندان در هنگام جویدن معمولاً بدان معنی است که ارتفاع روکش دندان بیش از حد است و دندانپزشک شما به راحتی میتواند این مشکل را برطرف کند.
حتما بخوانید : دهان شویه استفاده میکنید ؟ |
3- شل شدن، خرد شدن یا افتادن روکش دندان
اگر سمان زیر روکش دندان شسته شود، روکش دندان شل شده و اجازه میدهد تا باکتریها درون آن نفوذ کند. در نتیجه دندان روکش شده دچار پوسیدگی میشود. گاهی اوقات ممکن است روکش کاملاً پرسلینی خرد شود. اگر خردشدگی روکش اندک باشد، از یک کامپوزیت رزینی میتوان برای ترمیم خرد شدگی روکش دندان استفاده کرد. در صورت خردشدگی عمده ممکن است روکش نیاز به تعویض داشته باشد.
شما میتوانید با مراجعه به یک دندانپزشک ماهر و باتجربه، احتمال بروز خطرات و عوارض مربوط به روکش دندان را به طور قابل ملاحظهای کاهش دهید. البته خطرات مربوط به عمل روکش دندان به طور کلی زیاد نیست، اما با این همه بهتر است از تخصص دندان پزشک خود اطمینان حاصل کنید .
چگونه عمر مفید دندان روکش شده را بیشتر کنیم
افزایش عمر مفید دندان روکششده به عواملی چون نوع رژیم غذایی، ترکیب بزاق، میزان استحکام دندان هنگام تشکیل و غلظت فلوراید آب آشامیدنی بستگی دارد. مهمترین نکته در مورد ارتباط رژیم غذایی با عمر مفید دندان روکششده، تعداد دفعات استفاده از کربوهیدراتها یعنی شیرینیجات و تنقلات شیرین طی روز است. البته برخی غذاها نیز لزوما شیرین نیست، اما قند پنهان دارد. بدیهی است هرچه تعداد وعدههای مواد غذایی شیرین در روز بیشتر باشد، دندان بیشتر در معرض پوسیدگی قرار میگیرد.
مراحل تصویری روکش دندان
در این ویدیو بصورت ساده و ابتدای نحوه گذاشتن روکش بصورت مرحله و ساده نشان داده شده است . برای این کار ابتدا دندان های را کمی تراش داده سپس با یک قالبگیری محل قرارگیری دندان ها و شکل ظاهری آنهعا مشخص شده و در نهایت آن را برای بیمار استفاده میکنیم .