دندانها به مرور زمان و با افزایش سن دچار بد رنگی میشوند . این تغییر رنگ در اثر نفوذ رنگ دانه ها به ساختار لوله ای شکل مینا و تغییر مواد معدنی عاج صورت میگیرد . دندانها هم چنین ممکن است به علت مواد رنگی ، غذاها ، باکتریها و استفاده از سیگار یا قلیان و…… دچار تغییر رنگ شوند . دندانهای سالم و سفید در سراسر جهان نشانه جوانی و جذابیت به شمار میآید، بنابراین جای تعجب نیست که درمانهای زیبایی متعددی برای سفید کردن دندان ها ابداع شده است. دندانپزشک بهترین روش سفید کردن دندانها را با توجه به شرایط خاص هر بیمار پیشنهاد میکند. مهمترین نکتهای که دندانپزشک هنگام تعیین روش درمانی مناسب در نظر میگیرد نوع بدرنگی و لکههای دندانی است.
بلیچینگ چیست ؟
محصولات بلیچینگ (سفید کننده) حاوی یک ترکیب فعال به نام پراکسید هیدروژن یا پراکسید کارباماید هستند. سفید کردن دندانها باعث فعال شدن این پراکسیدها و آزاد شدن مولکولهای اکسیژن از آنها میشود. برای تاثیرگذاری بیشتر، از عامل گرما یا نور استفاده میشود. که بوسیله دستگاه مخصوصی که برای این منظور طراحی شده است تولید می شود . این مولکولهای اکسیژن به درون ترکهای بسیار ریز موجود بر روی مینای دندان وارد شده و لکههای رنگی که در داخل این ترکها تشکیل شده است را از بین میبرند.
آزاد شدن اکسیژن از پراکسیدها میتواند به صورت تدریجی در طی یک دوره زمانی طولانی و یا به صورت سریع انجام شود. قابل ذکر است که در این روش به هیچ عنوان مینای دندان ساییده نمی شود و آسیبی به بافت دندان نمی رسد .
حتما بخوانید : لمینیت دندان از ابتدا تا انتها |
عواملی که باعث تغییر رنگ دندان میشود
دندانها به مرور زمان درخشندگی خود را به دلایل مختلفی از دست میدهد برخی از این دلایل عبارتند از :
1- غذا و نوشیدنی
قهوه، چای و شراب عاملهای اصلی لکه شدن دندانها هستند. رنگدانههای قوی موسوم به کروموژنها به بخش سفید رنگ و بیرونی دندان میچسبند.
2- دخانیات
دو ماده شیمیایی به نام تار (قطران) و نیکوتین در توتون وجود دارد که لکههای مقاومی را ایجاد میکند. قطران تیره رنگ و نیکوتین تا زمان ترکیب شدن با اکسیژن بدون رنگ است. نیکوتین پس از ترکیب با اکسیژن زرد رنگ میشود و لکههای زردی را روی سطح دندان به وجود میآورد.
3- سن
زیر پوسته سخت و سفیدرنگ خارجی دندان یعنی مینا بخش نرمتری به نام عاج قرار دارد. مینای بیرونی دندان به مرور زمان در اثر مسواک زدن نازکتر میشود و مقدار بیشتری از عاج زرد رنگ از زیر مینا دیده میشود.
4- آسیبدیدگی
اگر ضربه به دهان وارد شود، دندان با تولید عاج بیشتر به این آسیبدیدگی واکنش نشان میدهد و چون عاج تیرهتر از مینا است، دندان تغییر رنگ میدهد.
5- دارو
تیره شدن دندانها یکی از عوارض جانبی مصرف بعضی از آنتیهیستامینها، ضدروان پریشیها (آنتی سایکوتیکها) و داروهای درمان فشار خون بالا است. خردسالانی که در زمان شکلگیری دندانها (در رحم مادر یا در دوران نوزادی) آنتی بیوتیکهایی مانند تتراسایکلین و داکسی سایکلین مصرف کردهاند، در دوران بزرگسالی بیشتر در معرض تغییر رنگ دندانها قرار دارند. شیمیدرمانی و پرتو درمانی سر و گردن نیز به تیره شدن رنگ دندانها میانجامد.
حتما بخوانید : خونریزی لثه نشان از چه دارد ؟ |
روش بلیچینگ چگونه است ؟
دندانپزشک ابتدا با ژل مخصوص محافظ لثه ، تمام لثه اطراف دندانهای جلو را به منظور محافظت می پوشاند. لب بیمار نیز به وسیله دهان بازکن مخصوص کنار زده شده و کاملا محافظت می شود.
سپس ژل مخصوص بلیچینگ با دقت روی سطوح بیرونی دندان های جلو گذاشته می شود و بعد از آن با دستگاه مخصوص بلیچینگ که تولید اشعه با فرکانس بالا و آبی رنگی می کند ، به ژل گذاشته شده روی دندان ها اشعه تابانده می شود. و این عمل با دقت لازم چند مرتبه تکرار می شود.
این اشعه باعث فعال شدن زیاد ژل بلیچینگ و تاثیر سریع آن می شود بطوری که در یک جلسه حدودا یک ساعته ، درمان بلیچینگ با موفقیت به اتمام می رسد.
مراقب های لازم بعد از بلیچینگ
درمان سفید کردن دندانها باعث متخلخل شدن آنها میشود و دندانها بلافاصله پس از درمان به شدت مستعد لکه شدن هستند. توصیههای زیر را تا 48 ساعت پس از درمان رعایت کنید تا سفیدی و درخشندگی دندانها را حفظ کنید.
- نوشیدنیهای تیره رنگی مانند چای، قهوه، کوکا، شراب یا هر گونه نوشابه رنگی نیاشامید. دندانها رنگ را تا سه روز پس از درمان جذب میکند.
- خوراکیهایی مانند انگور، گوجه فرنگی، گیلاس، تمشک، شاه توت، خردل، سس اسپاگتی، سویا سس، بلوبری و مافین بلوبری، خورشها و سوپهای تیره رنگ، شکلات تلخ، یخمک و بستنی یخی میل نکنید.
- اگر هر یک از خوراکیهای فوق را در چند روز نخست پس از سفید کردن دندانها میل کردید، بلافاصله دندانها را مسواک بزنید و دهان را شستشو دهید.
- فکر کنید که چه موادی یک پیراهن سفید را لک میکند، همانها دندانها را نیز لکه میکند.
- از نوشیدن مایعات خیلی داغ یا سرد نیز خودداری کنید، چون دماهای بسیار بالا یا پایین باعث انقباض و انبساط دندان میشود و به لکهها اجازه نفوذ میدهد.
- سیگار کشیدن دندانها را لکه میکند.
حتما بخوانید : تغییر رنگ دندان به چه علتی است ؟ |
آیا نظارت دندانپزشک بر سفید کردن دندانها ضروری است ؟
سفید کردن دندانها با تریهای مخصوص سفارشی تهیه شده در دندانپزشکی نسبت به استفاده از فراوردههای آماده مزایایی دارد. نخست این که دندانپزشک ابتدا دهان و دندانها را معاینه میکند، شرح حال را بررسی میکند تا علت تغییر رنگ دندانها را تعیین کند و با توجه به نوع لکهها و تعداد، نوع و موقعیت ترمیمها تشخیص دهد که آیا بلیچینگ دندان درمان مناسبی محسوب میشود یا خیر. به علاوه چون تری به صورت سفارشی تهیه میشود کاملاً اندازه دندانها خواهد بود و دندانپزشک بر پیشرفت درمان نظارت دارد. حال آن که در صورت استفاده از محصولات آماده خودتان تنها خواهید بود.
عوارض بلیچینگ چیست ؟
اصولا بلیچینگ اگر تحت نظارت دندانپزشک باتجربه انجام بگیرد عارضه خاصی ندارد ،فقط ممکن است دندانها را تا مدتی حساس کند که این مورد نیز معمولا با خمیردندانهای ضد حساسیت قابل درمان است. به غیر از دندانپزشکان، برخی مراکز مانند سالن های زیبایی و استخرها نیز خدمات سفید کردن دندان را ارائه می کنند. دلیل رد استفاده از این مراکز، ایمنی بیشتر بیمار در مطب دندانپزشکی است. دندانپزشک پیش از اجرای بلیچینگ دندان های شما را از نظر وجود پوسیدگی و شکستگی بررسی خواهد کرد. به علاوه اگر وی تشخیص دهد که دندان های شما حساس است، از چند روز قبل از شروع درمان بلیچینگ، دندان های شما را با غلظت بالایی از فلوراید درمان خواهد کرد.ولی توجه به موارد زیر را حتما مد نظر داشته باشید :
1- لثه
افرادی که از روش های سفید کردن دندان در مطب بهره می گیرند، باید از دقت و صحت انجام روش اطمینان حاصل کنند. غلظت مواد سفید کننده در مطب دندانپزشکی بیشتر از روش های خانگی است. به علاوه برای سرعت بخشیدن نتیجه، دندانپزشک از لامپ مخصوص بلیچینگ استفاده می کند. اگر مواد سفید کننده با لثه در تماس قرار گیرند، لثه تحریک می شود. و متاسفانه هر چه غلظت ماده بیشتر باشد، پتانسیل تحریک و ناراحتی بیشتر خواهد بود. البته دندانپزشکان از روش های محافظتی مخصوص بر روی لثه و ریشه دندان بهره می گیرند، اما احتمال تماس جزئی با لثه وجود دارد. به هر روی، هر گونه مسئله پیش آمده برای لثه پس از پاک کردن مواد بلیچینگ به خودی خود بهبود می یابد.
حتما بخوانید : اصلاح طرح لبخند لثه ای چیست ؟ |
2- دندان
یکی دیگر از عوارض بلیچینگ حساسیت دندان است. افرادی که دچار حساسیت دندان هستند می توانند پیش از استفاده از هر گونه روش بلیچینگ، از محصولاتی مانند خمیردندان های مخصوص برای محافظت از مینای دندان خود استفاده کنند. حتی در این صورت نیز ممکن است پس از سفید کردن دندان، فرد در زمان مصرف مواد غذایی سرد و گرم دچار درد شود. یا این وجود، مگر در مواردی که فرد دندان پوسیده ای داشته باشد، حساسیت و دندان درد در پی بلیچینگ مدت زیادی دوام نمی آورد.
دندان های دچار پوسیدگی، دارای پر شدگی و شکسته ممکن است با عوارض طولانی تری دست و پنجه نرم کنند، اما حتی در این شرایط نیز آسیبی به مینای دندان وارد نمی شود.
3-ترمیم دندان
در نهایت، برخی از موارد وجود دارد که نشان می دهد مواد سفید کننده دندان می تواند روی آمالگام دندان یا پرکننده های نقره ای تاثیر بگذارد و سبب آزاد شدن جیوه از آن شود. اگر چه امروزه معرفی روش های ترمیمی جدیدتر استفاده از آمالگام را متوقف کرده اند، آمالگام حاوی مقدار زیادی جیوه نیست، بنابراین شما دچار مسئله خاصی نخواهید شد. مواد سفید کننده بر روی سایر ترمیم های دندانی مانند تاج و ایمپلنت تاثیر مخربی نخواهد داشت و نگرانی خاصی برای پر کننده های سفید مانند کامپوزیت وجود ندارد. در حقیقت بلیچینگ حتی رنگ آنها را کمی سفیدتر نیز خواهد کرد.
لیزر دندانپزشکی بهتر است یا بلیچینگ
در حوزههای تکنولوژی پزشکی لیزر، سفید کردن دندان با لیزر دندانپزشکی در جهت کمک به رفع بد رنگی، تیرگی دندانها و لثه کمک مؤثر، سریع و درمانی است. بلیچینگ دندان با لیزر کاملاً ایمن و روشی ماندگار برای سفید کردن دندانها است که با عملکرد دستگاه لایت یا نور در مطب یا دستگاه خانگی کاملاً متفاوت است و نیاز به زمان خیلی کمتر دارد و بدون عارضه است.
ازجمله یکی از عوارض جانبی شایع در روش مرسوم بلیچینگ دندان ، ایجاد حساسیت لثه و دندان است که به دلیل زمان طولانی جلسه درمانی و استفاده از پروکساید اوره بروز میکند اما در روش سفید کردن دندان با لیزر این مشکل حل شده است.
فیلم آموزشی بلیچینگ
در این بخش میتوانید توضیحات دکتر پیام حیاتی جراح ، دندانپزشک و دارای مسترشیپ ایمپلنت از ICOI (انجمن بین المللی ایمپلنتولوژیست ) در زمینه بلیچینگ و نکات مراقبتی و مهم آن را مشاهده خواهید کرد .