شیرین شدن دهان
شیرین شدن دهان یکی از مشکلاتی است که ممکن است شما با آن درگیر شده باشد ، یا شاید تاکنون با این مورد مواجه شده اید که بدون خوردن هیچگونه مواد قندی ، مزه شیرین را در هان خود حس کنید ؟ این مورد جزو مواردی است که برای بسیاری پیش می آید و برایشان سوال برانگیز است . اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید با ما همراه باشید تا علل و دلایل این شیرینی را بررسی و برای آن راهکار مناسبی مشخص کنیم .
علل شیرین شدن دهان چیست ؟
شیرین شدن دهان می تواند علت های مختلفی داشته باشد از جمله مشکلات متابولیکی همچون دیابت. خصوصا اگر این حالت برای مدت طولانی به طور پیوسته ادامه داشته باشد. البته واقعا دلیل بروز این پدیده ناشناخته است و برخی بیماری های دیگر نیز به این لیست اضافه می شوند مانند حمله های ناگهانی همچون صرع و سکته و بیماری های قلبی. همچنین ویروسهایی که به اعصاب بویایی و چشایی حمله می کنند میتواند عامل بروز این حالت در اشخاص شوند. به علاوه حمله باکتری های سودوموناس به سینوسها، بینی و گلو می تواند منجر به بروز شیرین شدن دهان گردد.
به علاوه این مشکل می تواند در اثر انتقال دهنده های عصبی از زبان به مغز باشد که در طی آن برخی به بیماری های آلزایمر یا پارکینسون مبتلا می شوند. در برخی موارد نیز وجود کیست و توده در مغز که البته احتمال آن بسیار کم است میتواند منجر به حس شیرینی در دهان گردد خصوصا اگر همراه با سردرد و گیجی و خستگی باشد. علت شیرین شدن دهان می تواند به بیماری رفلاکس معده به مری باشد که در طی آن میزان اسید معده نامتعادل شده و رفلاکس به سمت دهان بازمی گردد. این حالت موجب می شود که یک مزه شیرین در دهان ایجاد شود.
بیایید این علل و موارد دیگر را کمی بیشتر بررسی کنیم ؟
خلاف مورد پسمزۀ ناشی از خوردن غذاهای حاوی قند یا شیرین کنندههای مصنوعی، طعم و مزۀ پایدار شیرینی در دهان به طور معمول بر اثر یک اختلال پزشکی زیربنایی ایجاد میشود. این اختلالات میتوانند مواردی جدی باشند و اغلب نیازمند مراقبت پزشکی هستند، بنابراین تشخیص کامل علت حیاتی است. از دیگر عواملی که میتواند باعث شیرین شدن دهان شما شود میتوان موارد زیر را بررسی کرد :
1- دیابت
دیابت یک علت شایع بروز مزۀ شیرینی در دهان است. دیابت بر چگونگی کاربرد انسولین در بدن تأثیر میگذارد که این تأثیری مستقیم بر توانایی بدن در کنترل قند خون دارد. دیابت کنترل نشده میتواند سبب افزایش سطح قند خون شود. دیابت میتواند مزۀ شیرینی در دهان ایجاد کند و اغلب با علایم دیگری همراهی میشود.
علایم اضافی در این مورد عبارتند از:
• کاهش توانایی مزه کردن شیرینی در غذاها
• تاری دید
• تشنگی بیش از حد
• تکرر ادرار
• خستگی مفرط بیش از حد
2- کتواسیدوز دیابتی
دیابت همچنین میتواند به عارضهای جدی به نام کتواسیدوز دیابتی منجر شود. کتواسیدوز هنگامی رخ میدهد که بدن قادر به استفاده از قند به عنوان انرژی یا سوخت نیست و به جای قند از چربی استفاده میکند. این وضعیت باعث جمع شدن اسیدی به نام کتون در بدن میشود.
وجود کتونهای زیاد در بدن میتواند باعث ایجاد یک مزه شیرینی و میوهای در دهان شود. کتواسیدوز دیابتی میتواند علایم دیگری شامل موارد زیر داشته باشد:
• تشنگی بیش از حد
• گیجی
• خستگی مفرط
• تهوع و استفراغ
• کرامپ شکمی
حتما بخوانید : علت تلخ شدن دهان چیست ؟ |
3- رژیم غذایی کم کربوهیدرات
مردمی که دارای رژیم غذایی کمکربوهیدرات هستند ممکن است دچار همان مزه شبیه شیرینی میوهای در دهان خود شوند. کربوهیدراتها یک منبع رایج تأمین سوخت در بدن هستند و خودداری از مصرف آنها میتواند منجر به روی آوردن بدن به سوزاندن چربی به جای قند شود.
این فرآیند به عنوان کتوزیس (کتوز) شناخته و سبب میشود که کتونها در جریان خون جمع شوند، که این باعث ایجاد مزهای شیرین در دهان میگردد.
هر کسی که قصد دنبال کردن رژیم غذایی کمکربوهیدرات یا کتوژنیک را دارد باید این کار را تحت هدایت یک متخصص تغذیه یا پزشک انجام دهد. برخورداری از راهنمایی تخصصی میتواند مانع از تجمع کتونها در سطح مضر در بدن شخص شود.
4- عفونتها
برخی عفونتهای باکتریایی میتوانند محرک ایجاد مزۀ شیرینی در دهان باشند. عفونتهایی که بر راههای هوایی تأثیر میگذارند میتوانند بر چگونگی پاسخ مغز به حس چشایی دخالت کنند. حتی عفونتهای ساده مثل سرماخوردگی یا آنفولانزا یا عفونت سینوس میتوانند سبب افزایش میزان قند موجود در بزاق دهان شوند. گلوکز نوعی قند است بنابراین سبب ایجاد مزۀ شیرینی در دهان میشود. اگر مورد این باشد، مزۀ شیرینی به طور معمول پس از رفع عفونت از بین میرود.
5- اختلالات مغز و اعصاب
آسیب دیدن عصب نیز میتواند سبب ایجاد مزۀ شیرینی در دهان شود. مردم دچار تشنج یا حمله یا کسانی که دچار سکته مغزی شدهاند ممکن است دچار اختلال عملکرد حسی شوند. این اختلال میتواند بر حسهای آنان لطمه بزند که این شامل طعم و بو نیز میشود. فرجام این آسیب پیچیده است و ممکن است در هر مورد خاص متفاوت باشد. در برخی موارد، مردم ممکن است مزه شیرینی را در دهان خود حس کنند که برطرف نمیشود یا مزهای که میآید و میرود.
6- بیماری ریفلاکس معده به مری
برخی از مردم دچار بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) همچنین از داشتن نوعی طعم شیرینی یا طعم متالیک در دهان خود شکایت دارند.
علت آن است که اسیدهای گوارشی به درون مری (ازوفاگوس) و در نهایت به داخل دهان راه پیدا میکنند. مدیریت GERD با تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی علایم را کاهش میدهد.
7-بارداری
بارداری یکی دیگر از دلایـل محتــــمل برای ایجاد مزه شیرینی در دهان است. بارداری سبب بروز تغییراتی در سطح هورمونها و نیز سیستم گوارش میشود، که هر دوی آنها میتوانند بر چشایی و بویایی تأثیر بگذارند زنان باردار ممکن است طعم متالیک یا شیرینی غیر قابل توجیهی را در دهان خویش احساس کنند. علت اصلی یا زیربنایی همچنین میتواند اختلالی دیگر مثل GERD یا دیابت بارداری باشد، بنابراین زنانی که به طور پایدار این مزه را در دهان خود احساس میکنند باید به دکتر مراجعه نمایند.
8- دارو
برخی از داروها را نیز میتوان به عنوان مسبب مزۀ شیرینی در دهان ملامت کرد. داروهای شیمی درمانی اغلب اوقات قوه چشایی فرد را تغییر میدهند. این یک عارضۀ جانبی خفیف داروهایی است که برای بیماریهای جدی مورد استفاده قرار میگیرند، اما کماکان لزوم بررسی موضوع توسط پزشک مطرح است تا مشخص گردد که مزۀ ایجاد شده نتیجۀ مصرف دارو است یا خیر. اگر مزه شیرینی بر رژیم غذایی یا کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد دکترها ممکن است داروهای جایگزین را برای بیمار تجویز کنند.
9- سرطان ریه
سرطان ریه یک علت ناشایع برای ایجاد مزۀ شیرینی در دهان است، اما نباید نادیده گرفته شود. در موارد نادر تومورهای ریه یا سیستم تنفسی میتوانند سطح هورمونهای فرد را افزایش دهند و به قوۀ چشایی در وی آسیب بزنند.
10 – بیماری ها:
خشکی دهان به علت کم آب شدن بدن یا آسیب غدد بزاقی می تواند به طعم فلزی در دهان منجر شود. در افرادی که به دیابت یا بیماری تیروئید، کبد یا کلیه مبتلا هستند، و نیز افرادی که ام اس، فلج صورت یا سکته مغزی دارند، مشکلات طعم دهان محتمل تر است. سوء هاضمه در نتیجه بیماری ریفلاکس مری به معده نیز می تواند طعم شیرین یا اسیدی در دهان ایجاد کند.
11- پیری یا سوء تغذیه:
طعم شیرین و شور اغلب با تغذیه نامناسب یا پیری، کاهش می یابد.
12- سندرم سوزش دهان:
این وضعیت که به نام های گلوسودینی ( glossodynia)، گلوسوپیروز ( glossopyrosis)، استومودینی (stomodynia) و دیسستزی دهان نیز شناخته می شود، با حس مداوم سوزش در لب ها، زبان یا جای دیگری دهان مشخص می شود. این وضعیت می تواند با طعم تلخ یا فلزی نامطلوب در دهان یا کاهش حس چشایی همراه باشد.
حتما بخوانید : زگیل دهانی یا زگیل تناسلی دهان چیست ؟ |
13- عمل جراحی:
جراحی هایی که در دهان، بینی و حلق انجام می شود، می توانند به عصب های جوانه های چشایی یا غدد بزاقی آسیب وارد کنند.
14 – اختلالات چشایی:
نادر هستند، اما برخی افراد به صورت ارثی ممکن است ناتوانی بویایی یا چشایی را تجربه کنند. ضعف چشایی (Hypogeusia) به کاهش حس چشایی و اختلال چشایی (dysgeusia) یک طعم غیرطبیعی اشاره دارد. احتمال این که اختلالات بویایی مسئول مشکلات چشایی مزمن باشند، بیشتر است.
راهحل درمان شیرینی دهان چیست ؟
برخی از عوامل ایجاد طعم شیرین به طور مستقیم بر سیستمهای تنفسی و بویایی تاثیر خواهد گذاشت، در حالی که برخی دیگر بر روی هورمونها یا سیستم عصبی تاثیر میگذرانند.
معمولا یک پزشک علاوه بر آزمایشهای تشخیصی، معاینات فیزیکی را نیز انجام خواهد داد، آنها همچنین از فرد مبتلا تاریخچه پزشکی و یا تمامی داروهایی که مصرف کرده است را خواهند پرسید تا بتوانند نتیجه درستی بگیرند.
تستهای احتمالی عبارتند از:
آزمایش خون برای بررسی عفونت باکتریایی و یا ویروسی، سطح هورمون و یا قند خون
سی تی اسکن و یا MRI جهت بررسی علائم رشد و همچنین سرطان
آزمایش و تست مغز جهت بررسی آسیبهای عصبی
انجام یک آندوسکوپی برای بررسی علائم اختلالات گوارشی
زمانی که علت غیر معمول مشخص شود، پزشکان به شخص برای انجام کارهای درمانی کمک کرده و همچنین تمامی علائم را مورد بررسی و چک کردن مداوم قرار خواهند داد تا نتیجه درمانی مورد نظر حاصل شود.
همواره درمان به علت بستگی دارد. به عنوان مثال، فرد مبتلا به دیابت ممکن است از درمان با انسولین، ورزش و یک رژیم غذایی سالم لذت ببرد اما فردی که به یک عفونت تنفسی مبتلا است، باید آنتی بیوتیک مصرف کند. بنابراین بهتر است در رابطه با علائم و انتخاب روشهای درمانی به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
شاید لازم است باشد بداندی چه زمانی برای مراجعه به دندانپزشک در مورد مشکل شیرین شدن دهان مناسب است ، قبل از آن باید بدانید ، طعم های غیرطبیعی به علت عفونت دستگاه تنفسی فوقانی یا مصرف دارو، باید طی چند روز تا چند هفته پس از رفع عفونت یا قطع مصرف دارو و در صورتی که به علت بارداری باشد، معمولا پس از سپری کردن سه ماهه اول بارداری، برطرف شود.
اما اگر تغییر بلندمدتی در حس چشایی احساس کردید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک عمومی احتمالا شما را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع می دهد. توانایی شناسایی طعم ها را می توان با استفاده از محلول های مختلف در نواحی مختلف دهان و زبان امتحان کرد.
ساکروز سلول های گیرنده شیرینی، کلرید سدیم طعم شور، کنین طعم تلخ و سرکه یا اسید سیتریک طعم ترش را مشخص می کند. آزمایش خون برای کمک به تشخیص ممکن است توصیه شود. در صورتی که درمان لازم باشد، شیوه آن به دلیل کاهش حس چشایی بستگی دارد. بزاق مصنوعی ممکن است در موارد خشکی دهان توصیه شود، یا ممکن است تجویز بلندمدت دارو، به داروهایی که همین عوارض را نداشته باشند، تغییر داده شود.